دوره 29، شماره 3 - ( 7-1399 )
جلد 29 شماره 3 صفحات 71-58 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Panjalipour S, Bostani Khalesi Z, Rezaei Chamani S, Kazemnejad Leili E. Prioritizing the Healthcare Needs of Adolescent Girls in Iran. JGUMS 2020; 29 (3) :58-71
URL: http://journal.gums.ac.ir/article-1-2207-fa.html
URL: http://journal.gums.ac.ir/article-1-2207-fa.html
پنجعلی پور سپیده، بستانی خالصی زهرا، رضایی صدیقه، کاظم نژاد احسان. نخستینگی نیاز سلامت از دیدگاه دختران نوجوان شهر رشت. مجله علوم پزشکی گیلان. 1399; 29 (3) :58-71
1- مرکز تحقیقات دانشجویی، دانشکده پرستاری و مامایی، دانشگاه علوم‌پزشکی گیلان، رشت، ایران.
2- مرکز تحقیقات عوامل اجتماعی مؤثر بر سلامت، دانشکده پرستاری و مامایی، دانشگاه علوم‌پزشکی گیلان، رشت، ایران. ، z_bostani@yahoo.com
3- مرکز تحقیقات عوامل اجتماعی مؤثر بر سلامت، دانشکده پرستاری و مامایی، دانشگاه علوم‌پزشکی گیلان، رشت، ایران.
2- مرکز تحقیقات عوامل اجتماعی مؤثر بر سلامت، دانشکده پرستاری و مامایی، دانشگاه علوم‌پزشکی گیلان، رشت، ایران. ، z_bostani@yahoo.com
3- مرکز تحقیقات عوامل اجتماعی مؤثر بر سلامت، دانشکده پرستاری و مامایی، دانشگاه علوم‌پزشکی گیلان، رشت، ایران.
متن کامل [PDF 4461 kb]
(939 دریافت)
| چکیده (HTML) (1635 مشاهده)
References
1.Dick B, Ferguson BJ. Health for the world’s adolescents: a second chance in the second decade. Journal of Adolescent Health. 2015; 56(1):3-6. [DOI:10.1016/j.jadohealth.2014.10.260] [PMID]
2.Sivagurunathan C, Umadevi R, Rama R, Gopalakrishnan S. Adolescent health: Present status and its related programmes in India. Are we in the right direction? Journal of clinical and diagnostic research: JCDR. 2015; 9(3):LE01-6. [DOI:10.7860/JCDR/2015/11199.5649] [PMID] [PMCID]
3.Melaku YA, Zello GA, Gill TK, Adams RJ, Shi Z. Prevalence and factors associated with stunting and thinness among adolescent students in Northern Ethiopia: a comparison to World Health Organization standards. Archives of Public Health. 2015; 73(1):44. [DOI:10.1186/s13690-015-0093-9] [PMID] [PMCID]
4.Taghizadeh Moghaddam H, Bahreini A, Ajilian Abbasi M, Fazli F, Saeidi M. Adolescence health: the needs, problems and attention. International Journal of Pediatrics. 2016; 4(2):1423-38. https://ijp.mums.ac.ir/article_6569.html
5.Djalalinia S, Ramazani Tehrani F, Malek Afzali H, Peykari N, Baraderan Eftekhari M. Community mobilization for youth health promotion: A lesson learned from Iran. Iranian journal of public health. 2012; 41(4):55-62. https://ijph.tums.ac.ir/index.php/ijph/article/view/2590
6.Karimi S, Javadi M, Jafarzadeh F. [Economic burden and costs of chronic diseases in Iran and the world (Persian)]. Health Information Management. 2012; 8(7):984-96. http://him.mui.ac.ir/index.php/him/article/view/522/642
7.Nair M, Baltag V, Bose K, Boschi-Pinto C, Lambrechts T, Mathai M. Improving the quality of health care services for adolescents, globally: a standards-driven approach. Journal of Adolescent Health. 2015; 57(3):288-98. [DOI:10.1016/j.jadohealth.2015.05.011] [PMID] [PMCID]
8.Cavanagh S, Chadwick K. Health needs assessment: a practical guide: national institute for health and clinical excellence. London: National Institute for Health and Clinical Excellence; 2005. https://www.worldcat.org/title/health-needs-assessment-a-practical-guide/oclc/62263345
9.Hanlon P, Murie J, Gregan J, McEwen J, Moir D, Russell E. A study to determine how needs assessment is being used to improve health. Public Health. 1998; 112(5):343-6. [DOI:10.1016/S0033-3506(98)00267-4]
10.Schraml K, Perski A, Grossi G, Simonsson-Sarnecki M. Stress symptoms among adolescents: The role of subjective psychosocial conditions, lifestyle, and self-esteem. Journal of adolescence. 2011; 34(5):987-96. [DOI:10.1016/j.adolescence.2010.11.010] [PMID]
11.WHO. Constitution of the World Health Organization. Geneva: World Health Organization; 2006. http://www who int/governance/eb/who_constitution_en. 1948.
12.Biglar M, Hayati Y, Rahmani H, Rajabnezhad Z, Dargahi H. [Study of general health among Tehran university Of medical sciences hospital’s administrators (persian)]. Journal of Payavard Salamat. 2014; 8(1):13-24. http://payavard.tums.ac.ir/article-1-5287-en.html
13.Moraes MS, Lima TRD, Silva DAS. Comparison of lumbar force between pubertal and post-pubertal adolescents: interference of physical growth, body fat and lifestyle. Motriz: Revista de Educação Física. 2017; 23(SPE2). [DOI:10.1590/s1980-6574201700si0098]
14.De la Haye K, Robins G, Mohr P, Wilson C. Obesity-related behaviors in adolescent friendship networks. Social Networks. 2010; 32(3):161-7. [DOI:10.1016/j.socnet.2009.09.001]
15.Habibzadeh A. [Investigating the mental health of female high school students in the city of Qom (Persian)]. Knowledge & Research in Applied Psychology. 2015; 15(57):109-18. http://jsr-p.khuisf.ac.ir/article_533936_en.html
16.Patel V. Why adolescent depression is a global health priority and what we should do about it. Journal of Adolescent Health. 2013; 52(5):511-2. [DOI:10.1016/j.jadohealth.2013.03.003] [PMID]
17.Leversen I, Danielsen AG, Birkeland MS, Samdal O. Basic psychological need satisfaction in leisure activities and adolescents’ life satisfaction. Journal of Youth and Adolescence. 2012; 41(12):1588-99. [DOI:10.1007/s10964-012-9776-5] [PMID] [PMCID]
18.Afshary P, Pazhohideh SZ, Yazdi Zadeh H, Mohammadi S, Tabesh H. [Survey educational needs of 11-14 years old Girls about Sexual health (Persian)]. Journal of Holistic Nursing And Midwifery. 2016; 26(1):1-9. http://hnmj.gums.ac.ir/article-1-620-en.html
19.Rajaei A, Bayazi MH, Habibipour H. [Basic religious beliefs, Identity crisis and general health in young adults (Persian)]. Journal of Developmental psychology. 2010; 6(22):97-107. http://jip.azad.ac.ir/article_512323.html
20.Shoja’ian R, Zamani Monfared A. [The relation between use of prayers, mental health, and job performance among technical workers of Tehran ammunition industries (Persian)]. Iranian journal of psychiatry and clinical psychology. 2002; 8(2):33-9. http://ijpcp.iums.ac.ir/article-1-234-en.html
21.Shahhosseini Z, Simbar M, Ramezankhani A, Alavi Majd H. [Psycho-emotional needs of female adolescents (Persian)]. Hakim Research Journal. 2012; 15(1):60-7. [DOI:10.1016/S0924-9338(12)74501-7]
22.Jaskiewicz MG. An integrative review of the health care needs of female adolescents. The Journal for Nurse Practitioners. 2009; 5(4):274-83. [DOI:10.1016/j.nurpra.2008.05.016]
23.Shahhosseini Z, Simbar M, Ramezankhani A, Majd HA, Moslemizadeh N. The challenges of female adolescents’ health needs. Community mental health journal. 2013; 49(6):774-80. [DOI:10.1007/s10597-013-9606-6] [PMID]
24.Amin S. Urban adolescents needs assessment survey in Bangladesh. Population Council Knowledge Commons. 2015. [DOI:10.31899/pgy9.1066]
25.Esmaeili R, Rabiei K. [An assessment of the socio-cultural needs of high-school girls in Isfahan (Persian)]. Women's Strategic Studies Quarterly. 2008; 11(41):97-134. http://www.jwss.ir/article_16954.html?lang=en
26.Townsend T, Bates R. Teacher education in a new millennium: Pressures and possibilities. Handbook of teacher education. Berlin: Springer; 2007. [DOI:10.1007/1-4020-4773-8_1]
27.Fallahi V, Safari Y, Yousef Farahnak M. [A study on the impact of instruction with art education approach on artistic functioins and processing skills of iranian 4th grade students (Persian)]. Journal Of Educational Innovations. 2011; 10(3):101-18. http://noavaryedu.oerp.ir/article_78955.html
28.Khoshnoudfar N, Imani-Nasab M-H, Birjandi M, Khoshnoudfar M, Abdi S, Nouraei Motlagh S, et al. Health needs assessment among female adolescents: A case study from Iran. Journal of Clinical & Diagnostic Research. 2017; 11(11):IC07-11. [DOI:10.7860/JCDR/2017/28597.10906]
29.Shah Husseini Z, Simbar M, Ramezankhani A. [Health needs of adolescent girls: the role and importance of the family (Persian)]. Payesh. 2012; 11(3):351-9. http://payeshjournal.ir/article-1-457-fa.html
30.Dick DM, Viken R, Purcell S, Kaprio J, Pulkkinen L, Rose RJ. Parental monitoring moderates the importance of genetic and environmental influences on adolescent smoking. Journal of abnormal psychology. 2007; 116(1):213-8. [DOI:10.1037/0021-843X.116.1.213] [PMID] [PMCID]
31.Milevsky A, Schlechter M, Netter S, Keehn D. Maternal and paternal parenting styles in adolescents: Associations with self-esteem, depression and life-satisfaction. Journal of child and family studies. 2007; 16(1):39-47. [DOI:10.1007/s10826-006-9066-5]
32.Oliva A, Jiménez JM, Parra A. Protective effect of supportive family relationships and the influence of stressful life events on adolescent adjustment. Anxiety, Stress, & Coping. 2009; 22(2):137-52. [DOI:10.1080/10615800802082296] [PMID]
33.Cunningham CH, Wakefield Jr JA, Ward GR. An empirical comparison of Maslow’s and Murray’s needs systems. Journal of personality assessment. 1975; 39(6):594-6. [DOI:10.1207/s15327752jpa3906_8] [PMID]
34.Bazarganipour F, Foroozanfard F, Taghavi SA, Hekmatzadeh F, Sarviye M, Hosseini N. Evaluation of female youth educational needs about reproductive health in non-medical students in the city of Qom. Journal of family & reproductive health. 2013; 7(2):67-72. [PMCID]
35.Zelnik M, Kim YJ. Sex education and its association with teenage sexual activity, pregnancy and contraceptive use. Family Planning Perspectives. 1982; 14(3):117-26. [DOI:10.2307/2134709] [PMID]
36.Latifnejad R, Javad Nouri M, Hasanpour M, Hazaveyi MM, Taghipour A. [The necessity of sexual-health education for Iranian female adolescents: a qualitative study (Persian)]. Iranian Journal of Obstetrics, Gynecology and Infertility. 2012; 15(12):7-17. http://ijogi.mums.ac.ir/article_5695.html
37.Koohestani HR, Roozbahani N, Baghcheghi N. [Adolescent boys’ lived experience of puberty: A qualitative study (Persian)]. Iran Journal of Nursing. 2009; 22(57):53-65. http://ijn.iums.ac.ir/article-1-609-fa.html
38.Maleki A, Delkhoush M, Haji Amini Z, Ebadi A, Ahmadi Kh, Ajali A. [The effective puberty health education on girls health behaviors through reliable sources (Persian)]. International Journal of Behavioral Sciences. 2010; 4(2):155-61. http://www.behavsci.ir/article_67681.html
39.Noohi S, Azar M, Shafiee Kandjani A, Tajik A. [Knowledge and beliefs of couples attending marriage counseling centers toward correct sexual relationships (Persian)]. Journal of Hayat. 2007; 13(3):77-83. https://hayat.tums.ac.ir/browse.php?a_id=173&sid=1&slc_lang=en
40.Ghahremani L, Faryabi R, Kaveh MH. Effect of health education based on the protection motivation theory on malaria preventive behaviors in rural households of Kerman, Iran. International journal of preventive medicine. 2014; 5(4):463-71. [PMCID]
41.Noroozi M, Taleghani F, Merghati-khoei ES, Tavakoli M, Gholami A. Premarital sexual relationships: Explanation of the actions and functions of family. Iranian Journal of Nursing and Midwifery Research. 2014; 19(4):424-31. [PMCID]
42.Jodhun BM, Pem D, Jeewon R. A systematic review of factors affecting energy intake of adolescent girls. African health sciences. 2016; 16(4):910-22. [DOI:10.4314/ahs.v16i4.5] [PMID] [PMCID]
43.Koochakpour G, Hosseini-Esfahani F, Bahadoran Z, Mirmiran P, Azizi F. [Food patterns of Tehranian adolescents and their relation to anthropometric measures and blood pressure: Tehran lipid and glucose study (Persian)]. Iranian Journal of Endocrinology and Metabolism. 2012; 14(1):1-9. http://ijem.sbmu.ac.ir/article-1-1249-fa.html
44.Karami K, Ghaleh S. [Breakfast and snack patterns of primary school girls in Omidieh, Khuzestan Province, Iran (Persian)]. Journal of Preventive Medicine. 2015; 2(3):67-72. http://jpm.hums.ac.ir/article-1-91-fa.html
45.Sajjadi M, Moshki M, Abasnezhad A, Bahri N. [Educational needs of fathers about boys puberty period and its related factors (Persian)]. Zahedan Journal of Research in Medical Sciences. 2012; 14(2):66-70. https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?id=152779
46.Shahhosseini Z, Simbar M, Ramezankhani A. [Study of religious needs in adolescent girls in the way of spiritual healtrh in Sari city (2009) (Persian)]. religion and health. 2013; 1(1):65-71. [DOI:10.1016/S0924-9338(13)75952-2]
47.Jafari Manesh H, Ranjbaran M, Najafi Z, Jafari Manesh M, Alibazi A. [Relationship between religious orientation and spiritual health with emotional adjustment of the hospitalized adolescents (Persian)]. Iranian Journal of Psychiatric Nursing. 2015; 3(1):1-11. http://ijpn.ir/article-1-518-fa.html
متن کامل: (2057 مشاهده)
مقدمه
نوجوانی دوره‌ای مهم و حیاتی از زندگی و گذر از دوران کودکی به بزرگسالی است که با بلوغ آغاز می‌شود. این دوره سرآغاز دگرگونی جسمی، روانی و اجتماعی [1] و دوره آماده‌سازی برای مسئولیت‌های بزرگ مانند مسائل خانوادگی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی در بزرگسالی است [2]. بر اساس تعریف سازمان بهداشت جهانی، نوجوانی به گروه سنی 10 تا 19 سال اطلاق می‌شود [3]. توجه به سلامت نوجوانان به دلیل جمعیت آنان و همچنین چالش‌های پیش روی این گروه سنی بسیار ارزشمند است [4]. رفتارها و شیوه زندگی در این سن بر سلامت آینده نوجوانان تأثیر می‌گذارند [5]. علت 70 درصد مرگ‌ها در بزرگسالی، رفتارهایی است که در نوجوانی پایه‌ریزی شده‌اند. به عنوان مثال در تمامی کشورهای دنیا بیماری‌های مزمن غیرواگیر به‌ویژه بیماری‌های قلبی عروقی، رتبه اول علل مرگ‌ومیر در تمامی سنین را به خود اختصاص داده‌اند. این بیماری‌ها عوامل خطر شناخته‌شده با توان دگرشی دارند و پیشگیری از آن‌ها نیازمند فرهنگ‌سازی و آموزش سبک زندگی سالم است که باید از کودکی و نوجوانی در نظر گرفته شوند. بنابراین دگرگونی در عوامل خطرساز مانند مصرف دخانیات، رفتار تغذیه‌ای ناپسند و بی‌تحرکی از مهم‌ترین اقدام‌ها در پیشگیری اولیه در این رده سنی است [6]. نوجوانان آینده‌سازان و سرمایه‌های هر کشور بوده و بدون تردید برنامه‌ریزی برای سلامت آن‌ها نوعی سرمایه‌گذاری در جهت توسعه ملی به شمار می‌رود. برنامه‌ریزی برای دست‌یابی به مرز پذیرفتنی سلامت و پیشگیری از تباه شدن سرمایه باید بر پایه توجه به تمامی ابعاد سلامت و نیازسنجی باشد [7]. نیازسنجی، تعیین بازه نهش هستار و وضع دلخواه است [8]. نیازسنجی روشی برای شناسایی نیازها و پیشنهاد برطرف شدن آن‌هاست [9]. نشناختن درست نیازها ممکن است سبب به‌کارگیری هزینه‌های اقتصادی هنگفت در زمینه سلامت نوجوانان شود، در حالی که بایسته لازم در برنامه‌ریزی، شناخت دقیق اولویت‌های گروه هدف است [10].
سلامتی رستاورد پنج گستره »سلامت جسمی، عاطفی، اجتماعی، آموزشی و معنوی« در انسان است و هرگاه این ابعاد پنج‌گانه در کنار هم قرار گیرند و به شکل درست و طبیعی رشد کنند، می‌توان گفت که فرد سلامتی مطلوب دارد [11]. معمول‌ترین حیطه سلامت از دید قابل درک بودن، حیطه جسمی است [12]. یکی از تغییرات دوره نوجوانی، رشد پرشتاب جسمی است. افزون بر رشد قدی، دستگاه تولید مثل کامل شده و غدد داخلی، تراوش هورمون‌ها را آغاز می‌کنند [13]. این تغییرات می‌توانند سبب غافلگیری نوجوان، دلواپسی، برخی نابسامانی‌ها و آشفتگی‌ها در رفتار شوند [14]. در گذشته توجه به بهداشت، بیشتر به سلامت جسمی معطوف بود، ولی امروزه بهداشت روان و سلامت روانی اهمیت برابر یا بالاتری دارد [15]. سلامت روان بزرگسالی در دوران نوجوانی پایه‌ریزی می‌شود. نداشتن سلامت روانی سبب رفتارهای پرخطر، سوء مصرف مواد و خشونت می‌شود که در صورت درمان نشدن در بزرگسالی به فاجعه سلامتی و اجتماعی می‌انجامد [16]. از دید اجتماعی نیز تغییرات مهمی در این سن رخ می‌دهند که به دنبال آن اصول اخلاقی نوجوان شکل می‌گیرند [17]. با توجه به تغییرات بلوغ در این دوران، نیازهای آموزشی این گروه سنی بسیار حائز اهمیت بوده و توجه به آن می‌تواند تامین‌کننده سلامت نسل آینده باشد [18]. مطالعات موجود نشان می‌دهند بین باورهای مذهبی نوجوان و سلامت عمومی آن‌ها ارتباط وجود دارد، به طوری که باورهای مذهبی سبب افزایش امیدواری و احساس آرامش شده و دعا سبب کاهش اضطراب و افسردگی می‌شود [19، 20].
در نیازسنجی، توجه به تفاوت‌های جنسی بسیار حائز اهمیت است؛ زیرا مطالعات موجود نشان می‌دهند نوجوانان دختر و پسر نیازهای بهداشتی متفاوتی دارند و بررسی این نیازها بی‌گمان نیازمند ارزیابی جداگانه است [21]. با توجه به ویژگی‌های بلوغ در دختران، شرایط جسمی و روانی این دوران و نیز نقش اساسی دختران در باروری، می‌توان ادعا کرد که سلامت دختران نوجوان جایگاه ویژه‌ای دارد. دوران نوجوانی در دختران، زیربنا و سرآغازی جهت‌دهنده برای دوره‌های حیاتی زندگی آن‌ها بوده و تأثیر مستقیمی بر خانواده و کودکان آن‌ها خواهد گذاشت [22].
به رغم گستردگی جمعیت نوجوانان و اهمیت مفهوم بنیادین سلامت، مطالعات اندکی به بررسی نیازهای سلامت آنان پرداخته‌اند. جست‌وجو در مطالعات انجام‌شده نشان داده است در دامنه ارزیابی نیازهای سلامت دختران نوجوان در داخل کشور، عمدتاً به اطلاعاتی پیرامون سنجش آگاهی و باورها در زمینه پدیده بلوغ یا تنها بر یک حیطه از سلامت پافشاری شده است. همچنین با توجه به اینکه نیازهای سلامت ریشه در بافت فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی هر منطقه دارد و به علت نبودن مطالعه‌ای در این زمینه در استان گیلان، این مطالعه با هدف تعیین اولویت‌های نیازهای سلامت از دیدگاه دختران نوجوان شهر رشت انجام شد تا با نگاهی تحلیلی به فاصله بین وضع مطلوب و وضع موجود در ابعاد مختلف سلامت بپردازد و نتایج آن در طراحی و اجرای مداخلات مبتنی بر نیاز، در پیشگیری از رفتارهای پرخطر و ارتقای سلامت آن‌ها سودمند واقع شود.
مواد و روش‌ها
این مطالعه توصیفی مقطعی در بازه اردیبهشت تا مهر 1397 انجام شد. جامعه پژوهش دختران دانش‌آموز دوره اول و دوم متوسطه شهر رشت بودند که با نمونه‌گیری تصادفی چندمرحله‌ای وارد مطالعه شدند. معیار ورود به مطالعه، داشتن رضایت کتبی دانش‌آموز و پدر و مادر آن‌ها برای شرکت در مطالعه بود. نخست نواحی یک و دو آموزش و پرورش شهر رشت، دو خوشه اصلی در نظر گرفته شدند. سپس از هر ناحیه هشت مدرسه و روی هم رفته شانزده مدرسه از دو ناحیه (هشت مدرسه دولتی و هشت مدرسه غیردولتی) به صورت تصادفی انتخاب شدند. در پایان از 36 کلاس، داده‌ها گردآوری شد. حجم نمونه لازم در تعیین اولویت نیاز سلامت دختران نوجوان با سطح اطمینان 95 درصد و در نظر گرفتن حد اشتباه برآورد درصد میانگین نیازها برحسب نتایج مطالعه شاه‌حسینی و همکاران [23]، 587 نفر محاسبه شد که با توجه به روش نمونه‌گیری خوشه‌ای که در این مطالعه هر کلاس به عنوان یک خوشه تلقی شد، حجم نمونه لازم 881 نفر تعیین شد (فرمول شماره 1).
با توجه به اینکه داشتن بیماری، معیار برون‌رفت در نظر گرفته شد، 31 پرسش‌نامه به دلیل پاسخ مثبت به داشتن بیماری جسمی (بر پایه اظهار خود مشارکت‌کنندگان)، پس از نمونه‌گیری حذف شدند و در پایان 850 مشارکت‌کننده در این پژوهش مورد بررسی قرار گرفتند.
ابزار گردآوری داده‌ها پرسش‌نامه‌ای دربردارنده دو بخش بود؛ بخش اول فرم جمع‌آوری اطلاعات جمعیت‌شناختی بود که بر اساس مطالعات پیشین در این زمینه، توسط پژوهشگران طراحی شد. روایی صوری پرسش‌نامه جمعیت‌شناختی توسط هفت نفر از اعضای هیئت علمی دانشگاه بررسی شد. بخش دوم شامل پرسش‌نامه روان‌سنجی‌شده نیاز سلامت دختران نوجوان بود. این پرسش‌نامه مشتمل بر 65 پرسش در پنج حیطه نیازهای سلامت جسمی (چهارده گویه)، نیازهای سلامت عاطفی (شانزده گویه)، نیازهای اجتماعی (شانزده گویه)، نیازهای سلامت آموزشی (چهارده گویه) و نیازهای معنوی (پنج گویه) است. پرسش‌نامه نیاز سلامت دختران نوجوان توسط شاه‌حسینی و همکاران در سال2012 طراحی و روان‌سنجی شده که در این پرسش‌نامه ﺷﺎﺧﺺ رواﻳﻲ ﻣﺤﺘﻮای اﺑﺰار 0/92 و پایایی پرسش‌نامه با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ 0/90 اندازه‌گیری شده است. از شرکت‌کنندگان خواسته شد نیازهای خود را با توجه به تعریف نیاز یعنی فاصله بین وضع موجود و وضع مطلوب، بر اساس لیکرت پنج‌درجه‌ای از 1 (کاملاً مخالفم) تا 5 (کاملاً موافقم) مشخص کنند. نمره هر حیطه در هریک از دو وضعیت مطلوب و وضعیت موجود بر مبنای درصد محاسبه شد [10].
واکاوی داده‌ها با تکمیل پرسش‌نامه به روش خودگزارش‌دهی انجام شد. تجزیه و تحلیل داده‌ها با استفاده از روش‌های آماری توصیفی و توسط نرم‌افزار SPSS نسخه 21 صورت گرفت. ملاحظات اخلاقی مطالعه با گرفتن پروانه کمیته اخلاق (No. IR.GUMS.REC.1397001) از دانشگاه علوم‌پزشکی گیلان، دریافت معرفی‌نامه برای ارائه به مراکز آموزشی، توضیح در مورد اهداف مطالعه به مشارکت‌کنندگان و اخذ رضایت آگاهانه آن‌ها و همچنین محرمانه بودن اطلاعات رعایت شد.
نتایج
میانگین سنی مشارکت‌کنندگان در پژوهش 1/6±15/3 سال بود و 44/5 درصد از گروه مورد مطالعه در مقطع متوسطه اول و دیگران در دوره متوسطه دوم تحصیل می‌کردند (جدول شماره 1).
در این مطالعه، اولین اولویت نیاز سلامت از دیدگاه مشارکت‌کنندگان مربوط به حیطه عاطفی با میانگین 12/22±23/47 درصد بود و بالاترین و پایین‌ترین میانگین نمره نیاز در حیطه نیاز عاطفی به ترتیب مربوط به »سرزنش و تمسخر توسط مشاور« و »همجنس بودن مشاور« بود. از دﻳﺪﮔﺎه ﻣﺸﺎرﻛﺖﻛﻨﻨﺪﮔﺎن، دوﻣﻴﻦ اوﻟﻮﻳﺖ ﻧﻴﺎزﻫﺎ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ حیطه اجتماعی با میانگین 11/68±21/02 درصد بود که بالاترین اولویت در این حیطه مربوط به گویه »خانواده‌ام اسرارم را به دیگران نگوید« بود. نیاز آموزشی با میانگین 16/01±18/63 درصد، سومین اولویت از دید مشارکت‌کنندگان بود که بالاترین نیاز در این حیطه مربوط به گویه »دریافت آموزش جنسی« بود. چهارمین اولویت، نیاز جسمی با میانگین 10/34±15/12 درصد بود. مشارکت‌کنندگان »دﺳﺘﺮﺳﻲ ﺑﻪ ﺗﻐﺬﻳﻪ راﻳﮕﺎن در ﻣﺪرﺳﻪ» را در ﺑﺎﻻﺗﺮﻳﻦ ﻣﺮﺗﺒﻪ ﻧﻴﺎزﻫﺎی ﺟﺴﻤﻲ ﺧﻮد ﻣﻲدانستند. پنجمین اولویت نیز به نیاز معنوی با میانگین 11/99±13/86 درصد اختصاص داشت که بالاترین نیاز در این ﺣﻴﻄﻪ مربوط به گویه »اﺳﺘﺪﻻل در ﻣﺴﺎﺋﻞ دﻳﻨﻲ« ﺑﻮد (جدول شماره 2).
.jpg)
بحث و نتیجه‌گیری
چون یافته‌های این مطالعه با استفاده از ابزاری معتبر، پایا و مطابق با فرهنگ ایرانی به دست آمده است، می‌تواند مبنای استوارتر و مستدل‌تری در برنامه‌ریزی‌های سلامت نوجوانان باشد. این نتایج نشان داد حیطه عاطفی، اولویت اول نیاز سلامت دختران نوجوان در شهر رشت است که هم‌سو با مطالعه شاه‌حسینی و همکاران [23] است. امین نیز در مطالعه خود عنوان کرد مشکل سلامت روحی و روانی در نوجوانان چالش عمده بهداشت در سراسر جهان است [24]. نتایج مطالعه اسماعیلی و ربیعی نیز روی 502 دانش‌آموز دختر دبیرستانی شهر اصفهان نشان داد نیازهای عاطفی اولویت اول نیاز نوجوانان است [25]. در حالی که والدین بیشتر به نیازهای جسمی نوجوان توجه می‌کنند، ولی نوجوانان، توجه به تغییرات روانی و عاطفی مربوط به این دوران و نیازهای روانی خود را مهم‌تر می‌دانند [23]. بنابراین به نظر می‌رسد توجه همه‌جانبه به ابعاد گوناگون نیاز سلامت باید مورد توجه همگان قرار گیرد تا افزون بر پرهیز از ناآگاهی از نیازهای پذیرفته‌شده، نیازهای حس‌شده نیز به فراموشی سپرده نشوند.
در این مطالعه بیشترین تفاوت بین نهش دلخواه و وضع موجود از دیدگاه مشارکت‌کنندگان، مربوط به مورد »سرزنش و ریشخند توسط مشاور» و »آموزش همراه برنامه‌های جانبی« بود. امین نیز در مطالعه خود به نقش مهم مشاوران در مدرسه در زمینه نیازهای عاطفی دانش‌آموزان پافشاری کرد [24]. چون نقش مدرسه در شکل‌گیری عزت نفس و خوشنودی از زندگی در نوجوان اهمیت ویژه‌ای دارد، پس بازسازی نظام آموزشی و توجه به نخستینگی نیازهای نوجوانان بسیار ارزشمند خواهد بود [26]. نتایج مطالعه فلاحی و همکاران نیز نشان‌دهنده تأثیر برنامه‌های جانبی در آموزش بر یادگیری مؤثرتر دانش‌آموزان است [27]. در حالی که نتایج مطالعه خشنودفر و همکاران روی 400 دختر نوجوان در خرم‌آباد نشان داد نیازهای روانی عاطفی چهارمین اولویت نیاز سلامت دختران نوجوان است [28]. این تفاوت در نتایج می‌تواند چرایی روش تعیین میانگین نمره هر گستره باشد.
از دﻳﺪﮔﺎه ﻣﺸﺎرﻛﺖکنندگان در اﻳﻦ ﭘﮋوﻫﺶ، دوﻣﻴﻦ اوﻟﻮﻳﺖ ﻧﻴﺎز ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ حیطه اجتماعی و بالاترین اولویت در این حیطه مربوط به گویه »خانواده‌ام اسرارم را به دیگران نگوید« و »خانواده‌ام بین فرزندان تبعیض قائل نشود« بود. در یک پژوهش کیفی در مورد نیازهای سلامت دختران نوجوان در استان مازندران، نقش و اهمیت خانواده و »نیاز به یک رابطه دوستانه در خانواده« به عنوان یک نیاز حیاتی شناسایی شد [29]. نتایج مطالعه دیک و همکاران نیز نشان‌دهنده ارتباط روابط خانوادگی و رفتارهای نوجوان است، به طوری که نداشتن روابط خانوادگی مناسب می‌تواند سبب افزایش رفتارهای هراس‌انگیزی مانند سیگار کشیدن در نوجوانان شود [30]. در برخی مطالعات دیگر، رابطه پشتیبانی خانواده و افزایش خودباوری، رضایت از زندگی، توانایی رویارویی با شرایط استرس‌زا و کاهش افسردگی گزارش شده است [31، 32]. با وجود فشارهایی که در این مرحله بر نوجوان تحمیل می‌شود ارتباط مناسب از سوی پدر و مادر و پاسخ به نیازهای او می‌تواند رابطه‌ای صمیمی بین آن‌ها به وجود آورده و مایه پیشگیری از اشتباه در این سن شود [23]. در حالی که بر پایه نتایج مطالعه خشنودفر و همکاران، نیاز اجتماعی سومین اولویت نیاز سلامت نوجوانان است، طبق نتایج این مطالعه نیز داشتن روابط خانوادگی دوستانه بالاترین نیاز در حیطه اجتماعی از نظر نوجوانان مطرح شده است [28]. نتایج مطالعه شاه‌حسینی نشان داد گویه بسندگی و در دسترس بودن مراکز ارائه خدمت بالاترین نیاز نوجوان در حیطه اجتماعی است [23].
نیاز آموزشی، سومین اولویت نیاز از دید مشارکت‌کنندگان در این پژوهش بود. بالاترین نیاز در این حیطه مربوط به گویه »دریافت آموزش جنسی« و »برای پیشگیری از انتقال داده‌های نادرست، آموزش کافی دریافت کنم«. بود. نتایج مطالعه کانینگهام نیز نشان داد نیاز به آموزش جنسی در نوجوان بسیار احساس می‌شود، ولی شوربختانه به علت شرم و آزرم، تابوها و باورهای فرهنگی اجتماعی جامعه، از آموزش مناسب بهداشت باروری جنسی برای نوجوانان در محیط خانواده، مدرسه و نیز گنجاندن این مطالب در کتاب‌های درسی غفلت شده است [33]. نتایج این مطالعه همچنین، هم‌سو با نتایج مطالعه بازرگانی‌پور و همکاران است که نشان داد نوجوانان نیاز به آموزش جنسی را در دبیرستان به شدت احساس می‌کنند [34]. نتایج مطالعه زلنیک و کیم نشان داد نوجوانانی که در زمینه مسائل جنسی آموزش لازم دریافت کرده باشند گمانه روابط جنسی پرخطر در آن‌ها کمتر است [35]. مطالعات صورت‌گرفته در این زمینه در ایران ﺣﺎﻛﻲ از ناآﮔﺎﻫﻲ ﻧﻮﺟﻮاﻧﺎن در ﺳﻦ ﺑﻠﻮغ از ﻣﺴﺎئل ﺑﻬﺪاﺷﺘﻲ و ﺟﻨﺴﻲ است [36, 37]. نتایج مطالعات نشان می‌دهند 90 درصد مشکلات زناشویی در ایران از ضعف اطلاعات در مورد مسائل جنسی ناشی می‌شوند [38]. نتایج مطالعات افشاری و همکاران [18] و نوحی و همکاران [39] نیز نشان دادند اولویت اول نیاز آموزشی نوجوانان، دریافت آموزش در زمینه بهداشت باروری و جنسی است. ﻧﻴﺎزﻫﺎی ﺑﻬﺪاﺷﺖ ﺑﺎروری ﺟﻨﺴﻲ بین ﻧﻮﺟﻮاﻧﺎن در ﺳﻄﺢ فرامرزی در ﻛﻨﻔﺮاﻧﺲهای اخیر جمعیت و پیشرفت بیش از پیش مورد توجه واقع شده است [22]، به طوری که امروزه اولویت سلامت باروری در جهان، بهداشت باروری نوجوانان است [40]. هرچند بین فرهنگ‌های مختلف تفاوت چشم‌گیری وجود دارد، نوجوانان بیشتر کشورهای در حال توسعه، به ندرت در مورد مسائل جنسی خویش با والدینشان یا بالغان مسن‌تر از خود گفت‌وگو می‌کنند. آن‌ها در این زمینه اکثر اطلاعاتشان را یا از طریق همسالانشان به دست می‌آورند که به نظر می‌رسد خودشان به همان اندازه ناآگاه یا بدآموخته و بی‌تجربه باشند، یا از رسانه‌ها می‌گیرند که کلیشه‌ها یا افراط‌های جنسی را ارائه می‌دهند [41]. نتایج مطالعه خشنودفر و همکاران نیازهای آموزشی را به عنوان پنجمین اولویت از دیدگاه نوجوانان مطرح کرد که این تفاوت می‌تواند به علت روش تعیین میانگین نمره‌ها باشد [28].
چهارمین اولویت نیاز ﻧﻮﺟﻮاﻧﺎن در این ﭘﮋوﻫﺶ نیاز جسمی بود. مشارکت‌کنندگان »دﺳﺘﺮﺳﻲ ﺑﻪ ﺗﻐﺬﻳﻪ راﻳﮕﺎن در ﻣﺪرﺳﻪ» و »دسترسی به سالن ورزشی» را در ﺑﺎﻻﺗﺮﻳﻦ ﻣﺮﺗﺒﻪ ﻧﻴﺎزﻫﺎی ﺟﺴﻤﻲ ﺧﻮد دانستند. رﺷﺪ و ﺗﻜﺎﻣﻞ پرشتاب ﺟﺴﻤﻲ موﺟﺐ اﻓﺰاﻳﺶ ﻧﻴﺎز ﺑﻪ اﻧﺮژی و ﻣﻮاد پرنیرو در اﻳﻦ دوران ﻣﻲﺷﻮد. ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﺗﻐﺬﻳﻪ و فعالیت بدنی ﻣﻨﺎﺳﺐ در اﻳﻦ چارچوب ﺳﻨﻲ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ بر رشد و بلوغ تأثیر بگذارد [42]. الگوی غذایی نوجوانان ایرانی نشان می‌دهد تعداد قابل توجهی از آن‌ها از گروه‌های مختلف غذایی کمتر از اندازه پیشنهاد‌شده استفاده می‌کنند [43]. صبحانه نامناسب سبب کاهش میزان یادگیری نوجوانان می‌شود. میان‌وعده‌ها نقش بسیار مهمی در تأمین انرژی دارند، حتی گاهی نقش آن‌ها از غذای اصلی مهم‌تر است. همچنین فعالیت بدنی مناسب در رشد نوجوان و سلامت سال‌های بزرگسالی وی نقش بسیار مهمی دارد [44]، گرچه نتایج مطالعه خشنودفر و همکاران نشان داد نیازهای جسمی دومین اولویت نیاز سلامت نوجوانان است. هرچند در این مطالعه نیز دسترسی به تغذیه رایگان بالاترین اولویت نیاز در حیطه جسمی بود [28].
پنجمین اولویت نیاز نوجوانان مشارکت‌کننده در این پژوهش نیاز معنوی بود. گرچه باید توجه داشت که این به معنی نداشتن نیاز در آنان نیست، باید اذعان کرد که نیازهای اعتقادی بررسی‌شده در این مطالعه عمدتاً پیرامون محور نیازهای اساسی اعتقادی متمرکز بودند. بدیهی است بررسی نیازهای تفصیلی و باورهای مذهبی و معنوی نوجوانان، نیاز به مطالعات گسترده‌تری دارد. در ﺣﻴﻄﻪ ﻧﻴﺎزﻫﺎی معنوی بالاترین نیاز مربوط به گویه »اﺳﺘﺪﻻل در ﻣﺴﺎﺋﻞ دﻳﻨﻲ« و »ارائه جلوه‌ای زیبا از دین» ﺑﻮد. باورهای فرد که در دوران کودکی به راحتی پذیرفته شده است در دوران نوجوانی مورد تردید قرار گرفته و نوجوان در پی کشف مسائل دینی با خردورزی برمی‌آید [45]. نتایج مطالعه شاه‌حسینی نشان داد دختران نوجوان ایرانی بخشی از نیازهای سلامت خود را در پیوند با سرچشمه جاوید ایزدی جست‌وجو می‌کنند. آن‌ها نیاز دارند راستینگی دینی را به صورت استوار و مستدل دریافت کنند [46]. نتایج مطالعه جعفری و همکاران نشان‌دهنده ارتباط افزایش سلامت معنوی با سلامت روانی در نوجوانان است [47]. به رغم نتایج این مطالعه، یافته‌های مطالعه خشنودفر و همکاران در خرم‌آباد نشان داد اولویت نیاز سلامت دختران نوجوان نیاز معنوی است [28]. این تفاوت در نتایج می‌تواند به سبب تفاوت فرهنگی و تأثیر آن بر نیاز سلامت نوجوانان باشد. محقق بر این باور است پاسخ به پرسش‌های نوجوان، رسالتی است بر دوش کانون‌های مذهبی که نادیده انگاشتن آن‌ها سبب آسیب جبران‌ناپذیر باورهای پاک نوجوان می‌شود.
در این مطالعه برای به دست آوردن نتایج فراگیر، از ابزار روان‌سنجی‌شده برازنده فرهنگ ایرانی و پذیرفتنی‌ترین شناسه از نیاز که تبیین بازه وضع مطلوب و وضع موجود بود استفاده شد. از این‌رو شاید بتوان گفت نتایج به‌دست‌آمده می‌توانند مبنای محکم‌تری برای برنامه‌ریزی در حوزه اولویت‌های نیاز سلامت دختران نوجوان باشند. بررسی اولویت‌های نیاز سلامت دختران و پسران نوجوان در دیگر فرهنگ‌ها از پیشنهادهای این مطالعه است. از محدویت‌های این مطالعه دسترسی نداشتن به نوجوانانی بود که به هر انگیزه‌ای ترک تحصیل کرده‌اند.
نتایج مطالعه ما نشان داد نوجوانان اولویت‌های نیاز سلامت متفاوتی دارند که با شناخت آن‌ها توسط والدین، آموزگاران، سیاست‌گزاران و مدیران اجرایی می‌توان نوجوان را در گذار از این دوران دشوار یاری کرد. شناخت این اولویت‌ها می‌تواند در برنامه‌ریزی برای این گروه سنی نقش اساسی ایفا کند. با توجه به اینکه کامل‌ترین تعریفی که از نیاز مطرح شده است فاصله وضع مطلوب و وضع موجود است، در این مطالعه نیز با شناسایی شکاف بین وضع مطلوب و وضع موجود با استفاده از ابزاری روان‌سنجی‌شده، تلاش شده است مبنای محکم‌تری برای برنامه‌ریزی در حوزه نیاز سلامت نوجوانان به دست آید، هرچند سلامت نوجوانان هدفی است که رسیدن به آن نیازمند تلاش همگانی است. بنابراین با شناخت چالش‌های پیش روی نوجوانان و برنامه‌ریزی مناسب در این زمینه می‌توان جامعه سالم‌تری در آینده رقم زد.
ملاحظات اخلاقی
پیروی از اصول اخلاق پژوهش
ملاحظات اخلاقی مطالعه با گرفتن پروانه کمیته اخلاق (No. IR.GUMS.REC.1397001) از دانشگاه علوم‌پزشکی گیلان، دریافت معرفی‌نامه برای ارائه به مراکز آموزشی، توضیح در مورد اهداف مطالعه به مشارکت‌کنندگان و اخذ رضایت آگاهانه آن‌ها و همچنین محرمانه بودن اطلاعات رعایت شد.
حامی مالی
این مقاله برگرفته از پایان‌نامه کارشناسی ارشد نویسنده اول در مرکز تحقیقات دانشجویی، دانشکده پرستاری و مامایی، دانشگاه علوم‌پزشکی گیلان، رشت است.
مشارکت نویسندگان
مفهوم سازی، ویرایش منابع، نظارت: سپیده پنجعلی پور، زهرا بستانی خالصی؛ روش‌شناسی: سپیده پنجعلی پور، زهرا بستانی خالصی، احسان کاظم نژاد لیلی؛ تحقیق: صدیقه رضایی چمنی؛ نوشتن - پیش‌نویس اصلی: همه نویسندگان. نگارش - بررسی و ویرایش: زهرا بوستانی خالصی، احسان کاظم نژاد لیلی؛ تامین مالی: همه نویسندگان.
تعارض منافع
بنابر اظهار نویسندگان، این مقاله تعارض منافع ندارد.
تشکر و قدردانی
تمامی نویسندگان از معاونت پژوهشی دانشگاه و دانشکده پرستاری و مامایی شهید بهشتی و همه شرکت‌کنندگانی در این مطالعه دیدگاه‌هایشان را به اشتراک گذاشتند، صمیمانه تشکر و قدردانی می‌کنیم.
نوجوانی دوره‌ای مهم و حیاتی از زندگی و گذر از دوران کودکی به بزرگسالی است که با بلوغ آغاز می‌شود. این دوره سرآغاز دگرگونی جسمی، روانی و اجتماعی [1] و دوره آماده‌سازی برای مسئولیت‌های بزرگ مانند مسائل خانوادگی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی در بزرگسالی است [2]. بر اساس تعریف سازمان بهداشت جهانی، نوجوانی به گروه سنی 10 تا 19 سال اطلاق می‌شود [3]. توجه به سلامت نوجوانان به دلیل جمعیت آنان و همچنین چالش‌های پیش روی این گروه سنی بسیار ارزشمند است [4]. رفتارها و شیوه زندگی در این سن بر سلامت آینده نوجوانان تأثیر می‌گذارند [5]. علت 70 درصد مرگ‌ها در بزرگسالی، رفتارهایی است که در نوجوانی پایه‌ریزی شده‌اند. به عنوان مثال در تمامی کشورهای دنیا بیماری‌های مزمن غیرواگیر به‌ویژه بیماری‌های قلبی عروقی، رتبه اول علل مرگ‌ومیر در تمامی سنین را به خود اختصاص داده‌اند. این بیماری‌ها عوامل خطر شناخته‌شده با توان دگرشی دارند و پیشگیری از آن‌ها نیازمند فرهنگ‌سازی و آموزش سبک زندگی سالم است که باید از کودکی و نوجوانی در نظر گرفته شوند. بنابراین دگرگونی در عوامل خطرساز مانند مصرف دخانیات، رفتار تغذیه‌ای ناپسند و بی‌تحرکی از مهم‌ترین اقدام‌ها در پیشگیری اولیه در این رده سنی است [6]. نوجوانان آینده‌سازان و سرمایه‌های هر کشور بوده و بدون تردید برنامه‌ریزی برای سلامت آن‌ها نوعی سرمایه‌گذاری در جهت توسعه ملی به شمار می‌رود. برنامه‌ریزی برای دست‌یابی به مرز پذیرفتنی سلامت و پیشگیری از تباه شدن سرمایه باید بر پایه توجه به تمامی ابعاد سلامت و نیازسنجی باشد [7]. نیازسنجی، تعیین بازه نهش هستار و وضع دلخواه است [8]. نیازسنجی روشی برای شناسایی نیازها و پیشنهاد برطرف شدن آن‌هاست [9]. نشناختن درست نیازها ممکن است سبب به‌کارگیری هزینه‌های اقتصادی هنگفت در زمینه سلامت نوجوانان شود، در حالی که بایسته لازم در برنامه‌ریزی، شناخت دقیق اولویت‌های گروه هدف است [10].
سلامتی رستاورد پنج گستره »سلامت جسمی، عاطفی، اجتماعی، آموزشی و معنوی« در انسان است و هرگاه این ابعاد پنج‌گانه در کنار هم قرار گیرند و به شکل درست و طبیعی رشد کنند، می‌توان گفت که فرد سلامتی مطلوب دارد [11]. معمول‌ترین حیطه سلامت از دید قابل درک بودن، حیطه جسمی است [12]. یکی از تغییرات دوره نوجوانی، رشد پرشتاب جسمی است. افزون بر رشد قدی، دستگاه تولید مثل کامل شده و غدد داخلی، تراوش هورمون‌ها را آغاز می‌کنند [13]. این تغییرات می‌توانند سبب غافلگیری نوجوان، دلواپسی، برخی نابسامانی‌ها و آشفتگی‌ها در رفتار شوند [14]. در گذشته توجه به بهداشت، بیشتر به سلامت جسمی معطوف بود، ولی امروزه بهداشت روان و سلامت روانی اهمیت برابر یا بالاتری دارد [15]. سلامت روان بزرگسالی در دوران نوجوانی پایه‌ریزی می‌شود. نداشتن سلامت روانی سبب رفتارهای پرخطر، سوء مصرف مواد و خشونت می‌شود که در صورت درمان نشدن در بزرگسالی به فاجعه سلامتی و اجتماعی می‌انجامد [16]. از دید اجتماعی نیز تغییرات مهمی در این سن رخ می‌دهند که به دنبال آن اصول اخلاقی نوجوان شکل می‌گیرند [17]. با توجه به تغییرات بلوغ در این دوران، نیازهای آموزشی این گروه سنی بسیار حائز اهمیت بوده و توجه به آن می‌تواند تامین‌کننده سلامت نسل آینده باشد [18]. مطالعات موجود نشان می‌دهند بین باورهای مذهبی نوجوان و سلامت عمومی آن‌ها ارتباط وجود دارد، به طوری که باورهای مذهبی سبب افزایش امیدواری و احساس آرامش شده و دعا سبب کاهش اضطراب و افسردگی می‌شود [19، 20].
در نیازسنجی، توجه به تفاوت‌های جنسی بسیار حائز اهمیت است؛ زیرا مطالعات موجود نشان می‌دهند نوجوانان دختر و پسر نیازهای بهداشتی متفاوتی دارند و بررسی این نیازها بی‌گمان نیازمند ارزیابی جداگانه است [21]. با توجه به ویژگی‌های بلوغ در دختران، شرایط جسمی و روانی این دوران و نیز نقش اساسی دختران در باروری، می‌توان ادعا کرد که سلامت دختران نوجوان جایگاه ویژه‌ای دارد. دوران نوجوانی در دختران، زیربنا و سرآغازی جهت‌دهنده برای دوره‌های حیاتی زندگی آن‌ها بوده و تأثیر مستقیمی بر خانواده و کودکان آن‌ها خواهد گذاشت [22].
به رغم گستردگی جمعیت نوجوانان و اهمیت مفهوم بنیادین سلامت، مطالعات اندکی به بررسی نیازهای سلامت آنان پرداخته‌اند. جست‌وجو در مطالعات انجام‌شده نشان داده است در دامنه ارزیابی نیازهای سلامت دختران نوجوان در داخل کشور، عمدتاً به اطلاعاتی پیرامون سنجش آگاهی و باورها در زمینه پدیده بلوغ یا تنها بر یک حیطه از سلامت پافشاری شده است. همچنین با توجه به اینکه نیازهای سلامت ریشه در بافت فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی هر منطقه دارد و به علت نبودن مطالعه‌ای در این زمینه در استان گیلان، این مطالعه با هدف تعیین اولویت‌های نیازهای سلامت از دیدگاه دختران نوجوان شهر رشت انجام شد تا با نگاهی تحلیلی به فاصله بین وضع مطلوب و وضع موجود در ابعاد مختلف سلامت بپردازد و نتایج آن در طراحی و اجرای مداخلات مبتنی بر نیاز، در پیشگیری از رفتارهای پرخطر و ارتقای سلامت آن‌ها سودمند واقع شود.
مواد و روش‌ها
این مطالعه توصیفی مقطعی در بازه اردیبهشت تا مهر 1397 انجام شد. جامعه پژوهش دختران دانش‌آموز دوره اول و دوم متوسطه شهر رشت بودند که با نمونه‌گیری تصادفی چندمرحله‌ای وارد مطالعه شدند. معیار ورود به مطالعه، داشتن رضایت کتبی دانش‌آموز و پدر و مادر آن‌ها برای شرکت در مطالعه بود. نخست نواحی یک و دو آموزش و پرورش شهر رشت، دو خوشه اصلی در نظر گرفته شدند. سپس از هر ناحیه هشت مدرسه و روی هم رفته شانزده مدرسه از دو ناحیه (هشت مدرسه دولتی و هشت مدرسه غیردولتی) به صورت تصادفی انتخاب شدند. در پایان از 36 کلاس، داده‌ها گردآوری شد. حجم نمونه لازم در تعیین اولویت نیاز سلامت دختران نوجوان با سطح اطمینان 95 درصد و در نظر گرفتن حد اشتباه برآورد درصد میانگین نیازها برحسب نتایج مطالعه شاه‌حسینی و همکاران [23]، 587 نفر محاسبه شد که با توجه به روش نمونه‌گیری خوشه‌ای که در این مطالعه هر کلاس به عنوان یک خوشه تلقی شد، حجم نمونه لازم 881 نفر تعیین شد (فرمول شماره 1).
با توجه به اینکه داشتن بیماری، معیار برون‌رفت در نظر گرفته شد، 31 پرسش‌نامه به دلیل پاسخ مثبت به داشتن بیماری جسمی (بر پایه اظهار خود مشارکت‌کنندگان)، پس از نمونه‌گیری حذف شدند و در پایان 850 مشارکت‌کننده در این پژوهش مورد بررسی قرار گرفتند.
ابزار گردآوری داده‌ها پرسش‌نامه‌ای دربردارنده دو بخش بود؛ بخش اول فرم جمع‌آوری اطلاعات جمعیت‌شناختی بود که بر اساس مطالعات پیشین در این زمینه، توسط پژوهشگران طراحی شد. روایی صوری پرسش‌نامه جمعیت‌شناختی توسط هفت نفر از اعضای هیئت علمی دانشگاه بررسی شد. بخش دوم شامل پرسش‌نامه روان‌سنجی‌شده نیاز سلامت دختران نوجوان بود. این پرسش‌نامه مشتمل بر 65 پرسش در پنج حیطه نیازهای سلامت جسمی (چهارده گویه)، نیازهای سلامت عاطفی (شانزده گویه)، نیازهای اجتماعی (شانزده گویه)، نیازهای سلامت آموزشی (چهارده گویه) و نیازهای معنوی (پنج گویه) است. پرسش‌نامه نیاز سلامت دختران نوجوان توسط شاه‌حسینی و همکاران در سال2012 طراحی و روان‌سنجی شده که در این پرسش‌نامه ﺷﺎﺧﺺ رواﻳﻲ ﻣﺤﺘﻮای اﺑﺰار 0/92 و پایایی پرسش‌نامه با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ 0/90 اندازه‌گیری شده است. از شرکت‌کنندگان خواسته شد نیازهای خود را با توجه به تعریف نیاز یعنی فاصله بین وضع موجود و وضع مطلوب، بر اساس لیکرت پنج‌درجه‌ای از 1 (کاملاً مخالفم) تا 5 (کاملاً موافقم) مشخص کنند. نمره هر حیطه در هریک از دو وضعیت مطلوب و وضعیت موجود بر مبنای درصد محاسبه شد [10].
واکاوی داده‌ها با تکمیل پرسش‌نامه به روش خودگزارش‌دهی انجام شد. تجزیه و تحلیل داده‌ها با استفاده از روش‌های آماری توصیفی و توسط نرم‌افزار SPSS نسخه 21 صورت گرفت. ملاحظات اخلاقی مطالعه با گرفتن پروانه کمیته اخلاق (No. IR.GUMS.REC.1397001) از دانشگاه علوم‌پزشکی گیلان، دریافت معرفی‌نامه برای ارائه به مراکز آموزشی، توضیح در مورد اهداف مطالعه به مشارکت‌کنندگان و اخذ رضایت آگاهانه آن‌ها و همچنین محرمانه بودن اطلاعات رعایت شد.
نتایج
میانگین سنی مشارکت‌کنندگان در پژوهش 1/6±15/3 سال بود و 44/5 درصد از گروه مورد مطالعه در مقطع متوسطه اول و دیگران در دوره متوسطه دوم تحصیل می‌کردند (جدول شماره 1).
در این مطالعه، اولین اولویت نیاز سلامت از دیدگاه مشارکت‌کنندگان مربوط به حیطه عاطفی با میانگین 12/22±23/47 درصد بود و بالاترین و پایین‌ترین میانگین نمره نیاز در حیطه نیاز عاطفی به ترتیب مربوط به »سرزنش و تمسخر توسط مشاور« و »همجنس بودن مشاور« بود. از دﻳﺪﮔﺎه ﻣﺸﺎرﻛﺖﻛﻨﻨﺪﮔﺎن، دوﻣﻴﻦ اوﻟﻮﻳﺖ ﻧﻴﺎزﻫﺎ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ حیطه اجتماعی با میانگین 11/68±21/02 درصد بود که بالاترین اولویت در این حیطه مربوط به گویه »خانواده‌ام اسرارم را به دیگران نگوید« بود. نیاز آموزشی با میانگین 16/01±18/63 درصد، سومین اولویت از دید مشارکت‌کنندگان بود که بالاترین نیاز در این حیطه مربوط به گویه »دریافت آموزش جنسی« بود. چهارمین اولویت، نیاز جسمی با میانگین 10/34±15/12 درصد بود. مشارکت‌کنندگان »دﺳﺘﺮﺳﻲ ﺑﻪ ﺗﻐﺬﻳﻪ راﻳﮕﺎن در ﻣﺪرﺳﻪ» را در ﺑﺎﻻﺗﺮﻳﻦ ﻣﺮﺗﺒﻪ ﻧﻴﺎزﻫﺎی ﺟﺴﻤﻲ ﺧﻮد ﻣﻲدانستند. پنجمین اولویت نیز به نیاز معنوی با میانگین 11/99±13/86 درصد اختصاص داشت که بالاترین نیاز در این ﺣﻴﻄﻪ مربوط به گویه »اﺳﺘﺪﻻل در ﻣﺴﺎﺋﻞ دﻳﻨﻲ« ﺑﻮد (جدول شماره 2).
.jpg)
بحث و نتیجه‌گیری
چون یافته‌های این مطالعه با استفاده از ابزاری معتبر، پایا و مطابق با فرهنگ ایرانی به دست آمده است، می‌تواند مبنای استوارتر و مستدل‌تری در برنامه‌ریزی‌های سلامت نوجوانان باشد. این نتایج نشان داد حیطه عاطفی، اولویت اول نیاز سلامت دختران نوجوان در شهر رشت است که هم‌سو با مطالعه شاه‌حسینی و همکاران [23] است. امین نیز در مطالعه خود عنوان کرد مشکل سلامت روحی و روانی در نوجوانان چالش عمده بهداشت در سراسر جهان است [24]. نتایج مطالعه اسماعیلی و ربیعی نیز روی 502 دانش‌آموز دختر دبیرستانی شهر اصفهان نشان داد نیازهای عاطفی اولویت اول نیاز نوجوانان است [25]. در حالی که والدین بیشتر به نیازهای جسمی نوجوان توجه می‌کنند، ولی نوجوانان، توجه به تغییرات روانی و عاطفی مربوط به این دوران و نیازهای روانی خود را مهم‌تر می‌دانند [23]. بنابراین به نظر می‌رسد توجه همه‌جانبه به ابعاد گوناگون نیاز سلامت باید مورد توجه همگان قرار گیرد تا افزون بر پرهیز از ناآگاهی از نیازهای پذیرفته‌شده، نیازهای حس‌شده نیز به فراموشی سپرده نشوند.
در این مطالعه بیشترین تفاوت بین نهش دلخواه و وضع موجود از دیدگاه مشارکت‌کنندگان، مربوط به مورد »سرزنش و ریشخند توسط مشاور» و »آموزش همراه برنامه‌های جانبی« بود. امین نیز در مطالعه خود به نقش مهم مشاوران در مدرسه در زمینه نیازهای عاطفی دانش‌آموزان پافشاری کرد [24]. چون نقش مدرسه در شکل‌گیری عزت نفس و خوشنودی از زندگی در نوجوان اهمیت ویژه‌ای دارد، پس بازسازی نظام آموزشی و توجه به نخستینگی نیازهای نوجوانان بسیار ارزشمند خواهد بود [26]. نتایج مطالعه فلاحی و همکاران نیز نشان‌دهنده تأثیر برنامه‌های جانبی در آموزش بر یادگیری مؤثرتر دانش‌آموزان است [27]. در حالی که نتایج مطالعه خشنودفر و همکاران روی 400 دختر نوجوان در خرم‌آباد نشان داد نیازهای روانی عاطفی چهارمین اولویت نیاز سلامت دختران نوجوان است [28]. این تفاوت در نتایج می‌تواند چرایی روش تعیین میانگین نمره هر گستره باشد.
از دﻳﺪﮔﺎه ﻣﺸﺎرﻛﺖکنندگان در اﻳﻦ ﭘﮋوﻫﺶ، دوﻣﻴﻦ اوﻟﻮﻳﺖ ﻧﻴﺎز ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ حیطه اجتماعی و بالاترین اولویت در این حیطه مربوط به گویه »خانواده‌ام اسرارم را به دیگران نگوید« و »خانواده‌ام بین فرزندان تبعیض قائل نشود« بود. در یک پژوهش کیفی در مورد نیازهای سلامت دختران نوجوان در استان مازندران، نقش و اهمیت خانواده و »نیاز به یک رابطه دوستانه در خانواده« به عنوان یک نیاز حیاتی شناسایی شد [29]. نتایج مطالعه دیک و همکاران نیز نشان‌دهنده ارتباط روابط خانوادگی و رفتارهای نوجوان است، به طوری که نداشتن روابط خانوادگی مناسب می‌تواند سبب افزایش رفتارهای هراس‌انگیزی مانند سیگار کشیدن در نوجوانان شود [30]. در برخی مطالعات دیگر، رابطه پشتیبانی خانواده و افزایش خودباوری، رضایت از زندگی، توانایی رویارویی با شرایط استرس‌زا و کاهش افسردگی گزارش شده است [31، 32]. با وجود فشارهایی که در این مرحله بر نوجوان تحمیل می‌شود ارتباط مناسب از سوی پدر و مادر و پاسخ به نیازهای او می‌تواند رابطه‌ای صمیمی بین آن‌ها به وجود آورده و مایه پیشگیری از اشتباه در این سن شود [23]. در حالی که بر پایه نتایج مطالعه خشنودفر و همکاران، نیاز اجتماعی سومین اولویت نیاز سلامت نوجوانان است، طبق نتایج این مطالعه نیز داشتن روابط خانوادگی دوستانه بالاترین نیاز در حیطه اجتماعی از نظر نوجوانان مطرح شده است [28]. نتایج مطالعه شاه‌حسینی نشان داد گویه بسندگی و در دسترس بودن مراکز ارائه خدمت بالاترین نیاز نوجوان در حیطه اجتماعی است [23].
نیاز آموزشی، سومین اولویت نیاز از دید مشارکت‌کنندگان در این پژوهش بود. بالاترین نیاز در این حیطه مربوط به گویه »دریافت آموزش جنسی« و »برای پیشگیری از انتقال داده‌های نادرست، آموزش کافی دریافت کنم«. بود. نتایج مطالعه کانینگهام نیز نشان داد نیاز به آموزش جنسی در نوجوان بسیار احساس می‌شود، ولی شوربختانه به علت شرم و آزرم، تابوها و باورهای فرهنگی اجتماعی جامعه، از آموزش مناسب بهداشت باروری جنسی برای نوجوانان در محیط خانواده، مدرسه و نیز گنجاندن این مطالب در کتاب‌های درسی غفلت شده است [33]. نتایج این مطالعه همچنین، هم‌سو با نتایج مطالعه بازرگانی‌پور و همکاران است که نشان داد نوجوانان نیاز به آموزش جنسی را در دبیرستان به شدت احساس می‌کنند [34]. نتایج مطالعه زلنیک و کیم نشان داد نوجوانانی که در زمینه مسائل جنسی آموزش لازم دریافت کرده باشند گمانه روابط جنسی پرخطر در آن‌ها کمتر است [35]. مطالعات صورت‌گرفته در این زمینه در ایران ﺣﺎﻛﻲ از ناآﮔﺎﻫﻲ ﻧﻮﺟﻮاﻧﺎن در ﺳﻦ ﺑﻠﻮغ از ﻣﺴﺎئل ﺑﻬﺪاﺷﺘﻲ و ﺟﻨﺴﻲ است [36, 37]. نتایج مطالعات نشان می‌دهند 90 درصد مشکلات زناشویی در ایران از ضعف اطلاعات در مورد مسائل جنسی ناشی می‌شوند [38]. نتایج مطالعات افشاری و همکاران [18] و نوحی و همکاران [39] نیز نشان دادند اولویت اول نیاز آموزشی نوجوانان، دریافت آموزش در زمینه بهداشت باروری و جنسی است. ﻧﻴﺎزﻫﺎی ﺑﻬﺪاﺷﺖ ﺑﺎروری ﺟﻨﺴﻲ بین ﻧﻮﺟﻮاﻧﺎن در ﺳﻄﺢ فرامرزی در ﻛﻨﻔﺮاﻧﺲهای اخیر جمعیت و پیشرفت بیش از پیش مورد توجه واقع شده است [22]، به طوری که امروزه اولویت سلامت باروری در جهان، بهداشت باروری نوجوانان است [40]. هرچند بین فرهنگ‌های مختلف تفاوت چشم‌گیری وجود دارد، نوجوانان بیشتر کشورهای در حال توسعه، به ندرت در مورد مسائل جنسی خویش با والدینشان یا بالغان مسن‌تر از خود گفت‌وگو می‌کنند. آن‌ها در این زمینه اکثر اطلاعاتشان را یا از طریق همسالانشان به دست می‌آورند که به نظر می‌رسد خودشان به همان اندازه ناآگاه یا بدآموخته و بی‌تجربه باشند، یا از رسانه‌ها می‌گیرند که کلیشه‌ها یا افراط‌های جنسی را ارائه می‌دهند [41]. نتایج مطالعه خشنودفر و همکاران نیازهای آموزشی را به عنوان پنجمین اولویت از دیدگاه نوجوانان مطرح کرد که این تفاوت می‌تواند به علت روش تعیین میانگین نمره‌ها باشد [28].
چهارمین اولویت نیاز ﻧﻮﺟﻮاﻧﺎن در این ﭘﮋوﻫﺶ نیاز جسمی بود. مشارکت‌کنندگان »دﺳﺘﺮﺳﻲ ﺑﻪ ﺗﻐﺬﻳﻪ راﻳﮕﺎن در ﻣﺪرﺳﻪ» و »دسترسی به سالن ورزشی» را در ﺑﺎﻻﺗﺮﻳﻦ ﻣﺮﺗﺒﻪ ﻧﻴﺎزﻫﺎی ﺟﺴﻤﻲ ﺧﻮد دانستند. رﺷﺪ و ﺗﻜﺎﻣﻞ پرشتاب ﺟﺴﻤﻲ موﺟﺐ اﻓﺰاﻳﺶ ﻧﻴﺎز ﺑﻪ اﻧﺮژی و ﻣﻮاد پرنیرو در اﻳﻦ دوران ﻣﻲﺷﻮد. ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﺗﻐﺬﻳﻪ و فعالیت بدنی ﻣﻨﺎﺳﺐ در اﻳﻦ چارچوب ﺳﻨﻲ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ بر رشد و بلوغ تأثیر بگذارد [42]. الگوی غذایی نوجوانان ایرانی نشان می‌دهد تعداد قابل توجهی از آن‌ها از گروه‌های مختلف غذایی کمتر از اندازه پیشنهاد‌شده استفاده می‌کنند [43]. صبحانه نامناسب سبب کاهش میزان یادگیری نوجوانان می‌شود. میان‌وعده‌ها نقش بسیار مهمی در تأمین انرژی دارند، حتی گاهی نقش آن‌ها از غذای اصلی مهم‌تر است. همچنین فعالیت بدنی مناسب در رشد نوجوان و سلامت سال‌های بزرگسالی وی نقش بسیار مهمی دارد [44]، گرچه نتایج مطالعه خشنودفر و همکاران نشان داد نیازهای جسمی دومین اولویت نیاز سلامت نوجوانان است. هرچند در این مطالعه نیز دسترسی به تغذیه رایگان بالاترین اولویت نیاز در حیطه جسمی بود [28].
پنجمین اولویت نیاز نوجوانان مشارکت‌کننده در این پژوهش نیاز معنوی بود. گرچه باید توجه داشت که این به معنی نداشتن نیاز در آنان نیست، باید اذعان کرد که نیازهای اعتقادی بررسی‌شده در این مطالعه عمدتاً پیرامون محور نیازهای اساسی اعتقادی متمرکز بودند. بدیهی است بررسی نیازهای تفصیلی و باورهای مذهبی و معنوی نوجوانان، نیاز به مطالعات گسترده‌تری دارد. در ﺣﻴﻄﻪ ﻧﻴﺎزﻫﺎی معنوی بالاترین نیاز مربوط به گویه »اﺳﺘﺪﻻل در ﻣﺴﺎﺋﻞ دﻳﻨﻲ« و »ارائه جلوه‌ای زیبا از دین» ﺑﻮد. باورهای فرد که در دوران کودکی به راحتی پذیرفته شده است در دوران نوجوانی مورد تردید قرار گرفته و نوجوان در پی کشف مسائل دینی با خردورزی برمی‌آید [45]. نتایج مطالعه شاه‌حسینی نشان داد دختران نوجوان ایرانی بخشی از نیازهای سلامت خود را در پیوند با سرچشمه جاوید ایزدی جست‌وجو می‌کنند. آن‌ها نیاز دارند راستینگی دینی را به صورت استوار و مستدل دریافت کنند [46]. نتایج مطالعه جعفری و همکاران نشان‌دهنده ارتباط افزایش سلامت معنوی با سلامت روانی در نوجوانان است [47]. به رغم نتایج این مطالعه، یافته‌های مطالعه خشنودفر و همکاران در خرم‌آباد نشان داد اولویت نیاز سلامت دختران نوجوان نیاز معنوی است [28]. این تفاوت در نتایج می‌تواند به سبب تفاوت فرهنگی و تأثیر آن بر نیاز سلامت نوجوانان باشد. محقق بر این باور است پاسخ به پرسش‌های نوجوان، رسالتی است بر دوش کانون‌های مذهبی که نادیده انگاشتن آن‌ها سبب آسیب جبران‌ناپذیر باورهای پاک نوجوان می‌شود.
در این مطالعه برای به دست آوردن نتایج فراگیر، از ابزار روان‌سنجی‌شده برازنده فرهنگ ایرانی و پذیرفتنی‌ترین شناسه از نیاز که تبیین بازه وضع مطلوب و وضع موجود بود استفاده شد. از این‌رو شاید بتوان گفت نتایج به‌دست‌آمده می‌توانند مبنای محکم‌تری برای برنامه‌ریزی در حوزه اولویت‌های نیاز سلامت دختران نوجوان باشند. بررسی اولویت‌های نیاز سلامت دختران و پسران نوجوان در دیگر فرهنگ‌ها از پیشنهادهای این مطالعه است. از محدویت‌های این مطالعه دسترسی نداشتن به نوجوانانی بود که به هر انگیزه‌ای ترک تحصیل کرده‌اند.
نتایج مطالعه ما نشان داد نوجوانان اولویت‌های نیاز سلامت متفاوتی دارند که با شناخت آن‌ها توسط والدین، آموزگاران، سیاست‌گزاران و مدیران اجرایی می‌توان نوجوان را در گذار از این دوران دشوار یاری کرد. شناخت این اولویت‌ها می‌تواند در برنامه‌ریزی برای این گروه سنی نقش اساسی ایفا کند. با توجه به اینکه کامل‌ترین تعریفی که از نیاز مطرح شده است فاصله وضع مطلوب و وضع موجود است، در این مطالعه نیز با شناسایی شکاف بین وضع مطلوب و وضع موجود با استفاده از ابزاری روان‌سنجی‌شده، تلاش شده است مبنای محکم‌تری برای برنامه‌ریزی در حوزه نیاز سلامت نوجوانان به دست آید، هرچند سلامت نوجوانان هدفی است که رسیدن به آن نیازمند تلاش همگانی است. بنابراین با شناخت چالش‌های پیش روی نوجوانان و برنامه‌ریزی مناسب در این زمینه می‌توان جامعه سالم‌تری در آینده رقم زد.
ملاحظات اخلاقی
پیروی از اصول اخلاق پژوهش
ملاحظات اخلاقی مطالعه با گرفتن پروانه کمیته اخلاق (No. IR.GUMS.REC.1397001) از دانشگاه علوم‌پزشکی گیلان، دریافت معرفی‌نامه برای ارائه به مراکز آموزشی، توضیح در مورد اهداف مطالعه به مشارکت‌کنندگان و اخذ رضایت آگاهانه آن‌ها و همچنین محرمانه بودن اطلاعات رعایت شد.
حامی مالی
این مقاله برگرفته از پایان‌نامه کارشناسی ارشد نویسنده اول در مرکز تحقیقات دانشجویی، دانشکده پرستاری و مامایی، دانشگاه علوم‌پزشکی گیلان، رشت است.
مشارکت نویسندگان
مفهوم سازی، ویرایش منابع، نظارت: سپیده پنجعلی پور، زهرا بستانی خالصی؛ روش‌شناسی: سپیده پنجعلی پور، زهرا بستانی خالصی، احسان کاظم نژاد لیلی؛ تحقیق: صدیقه رضایی چمنی؛ نوشتن - پیش‌نویس اصلی: همه نویسندگان. نگارش - بررسی و ویرایش: زهرا بوستانی خالصی، احسان کاظم نژاد لیلی؛ تامین مالی: همه نویسندگان.
تعارض منافع
بنابر اظهار نویسندگان، این مقاله تعارض منافع ندارد.
تشکر و قدردانی
تمامی نویسندگان از معاونت پژوهشی دانشگاه و دانشکده پرستاری و مامایی شهید بهشتی و همه شرکت‌کنندگانی در این مطالعه دیدگاه‌هایشان را به اشتراک گذاشتند، صمیمانه تشکر و قدردانی می‌کنیم.
References
1.Dick B, Ferguson BJ. Health for the world’s adolescents: a second chance in the second decade. Journal of Adolescent Health. 2015; 56(1):3-6. [DOI:10.1016/j.jadohealth.2014.10.260] [PMID]
2.Sivagurunathan C, Umadevi R, Rama R, Gopalakrishnan S. Adolescent health: Present status and its related programmes in India. Are we in the right direction? Journal of clinical and diagnostic research: JCDR. 2015; 9(3):LE01-6. [DOI:10.7860/JCDR/2015/11199.5649] [PMID] [PMCID]
3.Melaku YA, Zello GA, Gill TK, Adams RJ, Shi Z. Prevalence and factors associated with stunting and thinness among adolescent students in Northern Ethiopia: a comparison to World Health Organization standards. Archives of Public Health. 2015; 73(1):44. [DOI:10.1186/s13690-015-0093-9] [PMID] [PMCID]
4.Taghizadeh Moghaddam H, Bahreini A, Ajilian Abbasi M, Fazli F, Saeidi M. Adolescence health: the needs, problems and attention. International Journal of Pediatrics. 2016; 4(2):1423-38. https://ijp.mums.ac.ir/article_6569.html
5.Djalalinia S, Ramazani Tehrani F, Malek Afzali H, Peykari N, Baraderan Eftekhari M. Community mobilization for youth health promotion: A lesson learned from Iran. Iranian journal of public health. 2012; 41(4):55-62. https://ijph.tums.ac.ir/index.php/ijph/article/view/2590
6.Karimi S, Javadi M, Jafarzadeh F. [Economic burden and costs of chronic diseases in Iran and the world (Persian)]. Health Information Management. 2012; 8(7):984-96. http://him.mui.ac.ir/index.php/him/article/view/522/642
7.Nair M, Baltag V, Bose K, Boschi-Pinto C, Lambrechts T, Mathai M. Improving the quality of health care services for adolescents, globally: a standards-driven approach. Journal of Adolescent Health. 2015; 57(3):288-98. [DOI:10.1016/j.jadohealth.2015.05.011] [PMID] [PMCID]
8.Cavanagh S, Chadwick K. Health needs assessment: a practical guide: national institute for health and clinical excellence. London: National Institute for Health and Clinical Excellence; 2005. https://www.worldcat.org/title/health-needs-assessment-a-practical-guide/oclc/62263345
9.Hanlon P, Murie J, Gregan J, McEwen J, Moir D, Russell E. A study to determine how needs assessment is being used to improve health. Public Health. 1998; 112(5):343-6. [DOI:10.1016/S0033-3506(98)00267-4]
10.Schraml K, Perski A, Grossi G, Simonsson-Sarnecki M. Stress symptoms among adolescents: The role of subjective psychosocial conditions, lifestyle, and self-esteem. Journal of adolescence. 2011; 34(5):987-96. [DOI:10.1016/j.adolescence.2010.11.010] [PMID]
11.WHO. Constitution of the World Health Organization. Geneva: World Health Organization; 2006. http://www who int/governance/eb/who_constitution_en. 1948.
12.Biglar M, Hayati Y, Rahmani H, Rajabnezhad Z, Dargahi H. [Study of general health among Tehran university Of medical sciences hospital’s administrators (persian)]. Journal of Payavard Salamat. 2014; 8(1):13-24. http://payavard.tums.ac.ir/article-1-5287-en.html
13.Moraes MS, Lima TRD, Silva DAS. Comparison of lumbar force between pubertal and post-pubertal adolescents: interference of physical growth, body fat and lifestyle. Motriz: Revista de Educação Física. 2017; 23(SPE2). [DOI:10.1590/s1980-6574201700si0098]
14.De la Haye K, Robins G, Mohr P, Wilson C. Obesity-related behaviors in adolescent friendship networks. Social Networks. 2010; 32(3):161-7. [DOI:10.1016/j.socnet.2009.09.001]
15.Habibzadeh A. [Investigating the mental health of female high school students in the city of Qom (Persian)]. Knowledge & Research in Applied Psychology. 2015; 15(57):109-18. http://jsr-p.khuisf.ac.ir/article_533936_en.html
16.Patel V. Why adolescent depression is a global health priority and what we should do about it. Journal of Adolescent Health. 2013; 52(5):511-2. [DOI:10.1016/j.jadohealth.2013.03.003] [PMID]
17.Leversen I, Danielsen AG, Birkeland MS, Samdal O. Basic psychological need satisfaction in leisure activities and adolescents’ life satisfaction. Journal of Youth and Adolescence. 2012; 41(12):1588-99. [DOI:10.1007/s10964-012-9776-5] [PMID] [PMCID]
18.Afshary P, Pazhohideh SZ, Yazdi Zadeh H, Mohammadi S, Tabesh H. [Survey educational needs of 11-14 years old Girls about Sexual health (Persian)]. Journal of Holistic Nursing And Midwifery. 2016; 26(1):1-9. http://hnmj.gums.ac.ir/article-1-620-en.html
19.Rajaei A, Bayazi MH, Habibipour H. [Basic religious beliefs, Identity crisis and general health in young adults (Persian)]. Journal of Developmental psychology. 2010; 6(22):97-107. http://jip.azad.ac.ir/article_512323.html
20.Shoja’ian R, Zamani Monfared A. [The relation between use of prayers, mental health, and job performance among technical workers of Tehran ammunition industries (Persian)]. Iranian journal of psychiatry and clinical psychology. 2002; 8(2):33-9. http://ijpcp.iums.ac.ir/article-1-234-en.html
21.Shahhosseini Z, Simbar M, Ramezankhani A, Alavi Majd H. [Psycho-emotional needs of female adolescents (Persian)]. Hakim Research Journal. 2012; 15(1):60-7. [DOI:10.1016/S0924-9338(12)74501-7]
22.Jaskiewicz MG. An integrative review of the health care needs of female adolescents. The Journal for Nurse Practitioners. 2009; 5(4):274-83. [DOI:10.1016/j.nurpra.2008.05.016]
23.Shahhosseini Z, Simbar M, Ramezankhani A, Majd HA, Moslemizadeh N. The challenges of female adolescents’ health needs. Community mental health journal. 2013; 49(6):774-80. [DOI:10.1007/s10597-013-9606-6] [PMID]
24.Amin S. Urban adolescents needs assessment survey in Bangladesh. Population Council Knowledge Commons. 2015. [DOI:10.31899/pgy9.1066]
25.Esmaeili R, Rabiei K. [An assessment of the socio-cultural needs of high-school girls in Isfahan (Persian)]. Women's Strategic Studies Quarterly. 2008; 11(41):97-134. http://www.jwss.ir/article_16954.html?lang=en
26.Townsend T, Bates R. Teacher education in a new millennium: Pressures and possibilities. Handbook of teacher education. Berlin: Springer; 2007. [DOI:10.1007/1-4020-4773-8_1]
27.Fallahi V, Safari Y, Yousef Farahnak M. [A study on the impact of instruction with art education approach on artistic functioins and processing skills of iranian 4th grade students (Persian)]. Journal Of Educational Innovations. 2011; 10(3):101-18. http://noavaryedu.oerp.ir/article_78955.html
28.Khoshnoudfar N, Imani-Nasab M-H, Birjandi M, Khoshnoudfar M, Abdi S, Nouraei Motlagh S, et al. Health needs assessment among female adolescents: A case study from Iran. Journal of Clinical & Diagnostic Research. 2017; 11(11):IC07-11. [DOI:10.7860/JCDR/2017/28597.10906]
29.Shah Husseini Z, Simbar M, Ramezankhani A. [Health needs of adolescent girls: the role and importance of the family (Persian)]. Payesh. 2012; 11(3):351-9. http://payeshjournal.ir/article-1-457-fa.html
30.Dick DM, Viken R, Purcell S, Kaprio J, Pulkkinen L, Rose RJ. Parental monitoring moderates the importance of genetic and environmental influences on adolescent smoking. Journal of abnormal psychology. 2007; 116(1):213-8. [DOI:10.1037/0021-843X.116.1.213] [PMID] [PMCID]
31.Milevsky A, Schlechter M, Netter S, Keehn D. Maternal and paternal parenting styles in adolescents: Associations with self-esteem, depression and life-satisfaction. Journal of child and family studies. 2007; 16(1):39-47. [DOI:10.1007/s10826-006-9066-5]
32.Oliva A, Jiménez JM, Parra A. Protective effect of supportive family relationships and the influence of stressful life events on adolescent adjustment. Anxiety, Stress, & Coping. 2009; 22(2):137-52. [DOI:10.1080/10615800802082296] [PMID]
33.Cunningham CH, Wakefield Jr JA, Ward GR. An empirical comparison of Maslow’s and Murray’s needs systems. Journal of personality assessment. 1975; 39(6):594-6. [DOI:10.1207/s15327752jpa3906_8] [PMID]
34.Bazarganipour F, Foroozanfard F, Taghavi SA, Hekmatzadeh F, Sarviye M, Hosseini N. Evaluation of female youth educational needs about reproductive health in non-medical students in the city of Qom. Journal of family & reproductive health. 2013; 7(2):67-72. [PMCID]
35.Zelnik M, Kim YJ. Sex education and its association with teenage sexual activity, pregnancy and contraceptive use. Family Planning Perspectives. 1982; 14(3):117-26. [DOI:10.2307/2134709] [PMID]
36.Latifnejad R, Javad Nouri M, Hasanpour M, Hazaveyi MM, Taghipour A. [The necessity of sexual-health education for Iranian female adolescents: a qualitative study (Persian)]. Iranian Journal of Obstetrics, Gynecology and Infertility. 2012; 15(12):7-17. http://ijogi.mums.ac.ir/article_5695.html
37.Koohestani HR, Roozbahani N, Baghcheghi N. [Adolescent boys’ lived experience of puberty: A qualitative study (Persian)]. Iran Journal of Nursing. 2009; 22(57):53-65. http://ijn.iums.ac.ir/article-1-609-fa.html
38.Maleki A, Delkhoush M, Haji Amini Z, Ebadi A, Ahmadi Kh, Ajali A. [The effective puberty health education on girls health behaviors through reliable sources (Persian)]. International Journal of Behavioral Sciences. 2010; 4(2):155-61. http://www.behavsci.ir/article_67681.html
39.Noohi S, Azar M, Shafiee Kandjani A, Tajik A. [Knowledge and beliefs of couples attending marriage counseling centers toward correct sexual relationships (Persian)]. Journal of Hayat. 2007; 13(3):77-83. https://hayat.tums.ac.ir/browse.php?a_id=173&sid=1&slc_lang=en
40.Ghahremani L, Faryabi R, Kaveh MH. Effect of health education based on the protection motivation theory on malaria preventive behaviors in rural households of Kerman, Iran. International journal of preventive medicine. 2014; 5(4):463-71. [PMCID]
41.Noroozi M, Taleghani F, Merghati-khoei ES, Tavakoli M, Gholami A. Premarital sexual relationships: Explanation of the actions and functions of family. Iranian Journal of Nursing and Midwifery Research. 2014; 19(4):424-31. [PMCID]
42.Jodhun BM, Pem D, Jeewon R. A systematic review of factors affecting energy intake of adolescent girls. African health sciences. 2016; 16(4):910-22. [DOI:10.4314/ahs.v16i4.5] [PMID] [PMCID]
43.Koochakpour G, Hosseini-Esfahani F, Bahadoran Z, Mirmiran P, Azizi F. [Food patterns of Tehranian adolescents and their relation to anthropometric measures and blood pressure: Tehran lipid and glucose study (Persian)]. Iranian Journal of Endocrinology and Metabolism. 2012; 14(1):1-9. http://ijem.sbmu.ac.ir/article-1-1249-fa.html
44.Karami K, Ghaleh S. [Breakfast and snack patterns of primary school girls in Omidieh, Khuzestan Province, Iran (Persian)]. Journal of Preventive Medicine. 2015; 2(3):67-72. http://jpm.hums.ac.ir/article-1-91-fa.html
45.Sajjadi M, Moshki M, Abasnezhad A, Bahri N. [Educational needs of fathers about boys puberty period and its related factors (Persian)]. Zahedan Journal of Research in Medical Sciences. 2012; 14(2):66-70. https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?id=152779
46.Shahhosseini Z, Simbar M, Ramezankhani A. [Study of religious needs in adolescent girls in the way of spiritual healtrh in Sari city (2009) (Persian)]. religion and health. 2013; 1(1):65-71. [DOI:10.1016/S0924-9338(13)75952-2]
47.Jafari Manesh H, Ranjbaran M, Najafi Z, Jafari Manesh M, Alibazi A. [Relationship between religious orientation and spiritual health with emotional adjustment of the hospitalized adolescents (Persian)]. Iranian Journal of Psychiatric Nursing. 2015; 3(1):1-11. http://ijpn.ir/article-1-518-fa.html
| بازنشر اطلاعات | |
 | این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
تماس با ما
مجله دانشگاه علوم پزشکی گیلان
رشت - دانشگاه علوم پزشکی گیلان - معاوت تحقیقات و فناوری - دفتر مجله
کد پستی : 93345-41938
تلفن نمابر: 0133330939
وبسایت: http://journal.gums.ac.ir
ایمیل: medjour@gums.ac.ir
