دوره 31، شماره 4 - ( 10-1401 )
جلد 31 شماره 4 صفحات 311-300 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Research code: 834
Ethics code: IR.GUMS.REC.1398.511
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Khosravifard N, Gholinia F, Ostovarrad F, Dalili Kajan Z, Mohammadi H, Farzam P. Prevalence and Type of Dental Abnormalities Among Patients With Different Skeletal Malocclusion Classes in Northern Iran. JGUMS 2023; 31 (4) :300-311
URL: http://journal.gums.ac.ir/article-1-2474-fa.html
URL: http://journal.gums.ac.ir/article-1-2474-fa.html
خسروی فرد نگار، قلی نیا فائقه، استوارراد فرزانه، دلیلی کاجان زهرا، محمدی حمیده، فرزام پارمیدا. ارزیابی فراوانی و نوع آنومالی‌های دندانی در تصاویر رادیوگرافی بیماران با الگوهای گوناگون مالاکلوژن اسکلتی. مجله علوم پزشکی گیلان. 1401; 31 (4) :300-311
نگار خسروی فرد* 
1، فائقه قلی نیا2 ، فرزانه استوارراد3 ، زهرا دلیلی کاجان3 ، حمیده محمدی4 ، پارمیدا فرزام4
1، فائقه قلی نیا2 ، فرزانه استوارراد3 ، زهرا دلیلی کاجان3 ، حمیده محمدی4 ، پارمیدا فرزام4
1- گروه رادیولوژی دهان، فک و صورت، مرکز تحقیقات علوم دندان‌پزشکی، دانشکده دندان‌پزشکی، دانشگاه علوم‌پزشکی گیلان، رشت، ایران. ، ngrkhosravi@yahoo.com
2- گروه ارتودنسی، مرکز تحقیقات علوم دندان‌پزشکی، دانشکده دندان‌پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی گیلان، رشت، ایران.
3- گروه رادیولوژی دهان، فک و صورت، مرکز تحقیقات علوم دندان‌پزشکی، دانشکده دندان‌پزشکی، دانشگاه علوم‌پزشکی گیلان، رشت، ایران.
4- گروه رادیولوژی دهان، فک و صورت، دانشکده دندان‌پزشکی، دانشگاه علوم‌پزشکی گیلان، رشت، ایران.
2- گروه ارتودنسی، مرکز تحقیقات علوم دندان‌پزشکی، دانشکده دندان‌پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی گیلان، رشت، ایران.
3- گروه رادیولوژی دهان، فک و صورت، مرکز تحقیقات علوم دندان‌پزشکی، دانشکده دندان‌پزشکی، دانشگاه علوم‌پزشکی گیلان، رشت، ایران.
4- گروه رادیولوژی دهان، فک و صورت، دانشکده دندان‌پزشکی، دانشگاه علوم‌پزشکی گیلان، رشت، ایران.
متن کامل [PDF 5835 kb]
(213 دریافت)
| چکیده (HTML) (597 مشاهده)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
References
متن کامل: (267 مشاهده)
مقدمه
ناهنجاری‌های دندانی طیف وسیعی از اختلالات در تعداد، مورفولوژی، موقعیت، اندازه، ساختار و رویش دندان‌ها هستند. این ناهنجاری‌ها ازنظر اتیولوژی بروز، اغلب در دسته‌های مادرزادی، تکاملی و اکتسابی طبقه‌بندی می‌شوند. ناهنجاری‌های مادرزادی معمولاً به‌صورت ژنتیکی به ارث می‌رسند. آنومالی‌های تکاملی در مراحل شکل‌گیری دندان‌ها ایجاد می‌شوند و ناهنجاری‌های اکتسابی پس از شکل‌گیری طبیعی دندان‌ها به‌وقوع می پیوندند. عوامل ژنتیکی و محیطی به‌طور‌کلی به‌عنوان عوامل اصلی بروز ناهنجاری‌های دندانی در‌نظر گرفته می‌شوند [1 ,2 ,3 ,4 ,5]. جهش‌های تک‌ژنی به ناهنجاری‌هایی در ساختارهای صورت و همچنین در دندان‌ها نسبت داده شده‌اند که ارتباط نزدیک بین تکامل کرانیوفاسیال و دندانی را برجسته می‌کنند [6, 7].
ناهنجاری‌های دندانی به توجه ویژه در حوزه درمان‌های دندان‌پزشکی نیاز دارند، زیرا می‌توانند موجب مشکلات زیبایی و عملکردی شوند که آن‌ها نیز به‌نوبه‌خود می‌توانند در نتایج درمان به‌ویژه در درمان بیماران ارتودنسی اختلال ایجاد کنند [8, 9]. وقوع هم‌زمان این ناهنجاری‌های دندانی با ناهنجاری‌های کرانیوفاسیال، روند درمان را پیچیده‌تر می‌کند [10]. تشخیص وجود و نوع ناهنجاری‌های دندانی اغلب از‌طریق ترکیبی از ارزیابی‌های بالینی و رادیوگرافی انجام می‌شود. رادیوگرافی‌های پانورامیک قبل از درمان، کست‌ها و عکس‌های دندانی، رایج‌ترین ابزار معاینه ناهنجاری‌های دندانی هستند [11, 12 ,13].
هرچند مطالعات مختلفی تاکنون شیوع کلی ناهنجاری‌های دندانی را ارزیابی کرده‌اند [1 ,2 ,3 ,4 ,5, 8, 11, 12 ,13]، تحقیقات درباره یک ارتباط احتمالی بین انواع خاصی از مالاکلوژن اسکلتی و ناهنجاری‌های دندانی بسیار اندک است [14, 15, 16, 17]. یک بررسی بر روی بیماران با مالاکلوژن کلاس II نوع 2 نشان داد ناهنجاری‌هایی مانند میکرودنشیا، هیپودنشیا، کانین نهفته، دندان لترال بدشکل و جابه‌جایی دندانی در این افراد بیشتر دیده می‌شوند [18]. علاوه‌بر‌این، مشاهده شد شیوع کلی ناهنجاری‌های دندانی در بیماران کلاس III در مقایسه با افراد کلاس II نوع 1 در جمعیت آلمانی بالاتر است [14].
مطالعات مبتنی بر جمعیت که با عوامل تعیین‌کننده سلامت سروکار دارند، روش‌های پیشگیری و کنترل بیماری کارآمدتری ارائه می‌دهند. به‌علاوه، مقایسه‌های قابل‌اعتماد بین جمعیت‌های متفاوت از‌طریق این نوع تحقیقات به دست می‌آیند [17]. پژوهش حاضر با هدف تعیین تعداد ناهنجاری‌های دندانی و مقایسه آن بین بیماران با مالاکلوژن اسکلتی کلاس I ،II و III در یک جمعیت شمال ایران انجام شد. به‌علاوه، تعداد ناهنجاری‌های دندانی بر‌اساس سن و جنسیت افراد نیز مقایسه شد. فرضیه صفر در مطالعه حاضر، عدم وجود تفاوت در تعداد ناهنجاری‌های دندانی بین بیماران با مالاکلوژن اسکلتی کلاس I ،II و III در نظر گرفته شد.
روش‌ها
انتخاب نمونه‌ها
مطالعه حاضر یک پژوهش از نوع مقطعی‌تحلیلی بود. محاسبه حجم نمونه با در‌نظر گرفتن تأثیر نسبت‌های تعداد 3 گروه مالاکلوژن از‌طریق مقایسه نسبت‌ها بین 2 جامعه آماری مستقل انجام شد. توان آزمون آماری، مقدار خطا و اختلاف در نسبت‌های 2 جامعه به‌ترتیب 80، 0/05 و 0/08 درصد در نظر گرفته شدند. به‌این‌ترتیب، حجم نمونه برای هر گروه مالاکلوژن 101 نفر محاسبه شد. با اندکی افزایش در حجم نمونه، 310 نفر (102 نفر کلاس I، 105 نفر کلاس II و 103 نفر کلاس III) ارزیابی شدند.
نمونه‌ها از بین بیماران 12 تا 40 ساله به‌روش نمونه‌گیری آسان انتخاب شدند که از سال 1396 تا 1398 به بخش ارتودنسی دانشکده دندان‌پزشکی گیلان مراجعه کرده بودند. برای ورود به این تحقیق، بیماران باید رادیوگرافی‌های پانورامیک و لترال سفالومتری قبل از شروع درمان، کست‌های تشخیصی، عکس‌های داخل دهانی و تاریخچه کلینیکی دندانی دقیق به‌ویژه درباره سابقه کشیدن دندان، درمان‌های پروتزی و ترومای دنتوآلوئولار را دارا باشند.
رادیوگرافی‌های پانورامیک و سفالومتری به‌ترتیب برای ارزیابی دقیق ویژگی‌های دندانی و اسکلتی باید از کیفیت مناسبی برخوردار باشند. بیماران دچار شکاف لب/کام، سندروم‌های کرانیوفاسیال، اختلالات سیستمیک یا متابولیک و سابقه درمان ارتودنسی وارد مطالعه نشدند. همچنین در هر بیمار، دندان‌های دچار پوسیدگی و ترمیم‌های وسیع یا روکش و سابقه تروما از مطالعه خارج شدند.
تعیین کلاس اسکلتی
کلاس اسکلتی بیماران بر مبنای طبقه‌بندی اشتاینر [19] با استفاده از لترال سفالوگرام‌های قبل از درمان با اندازه‌گیری زاویه اینترماگزیلاری ساژیتال (ANB) مشخص شد. کلاس‌های اسکلتی به‌شرح زیر تعریف شدند:
-کلاس I: 4 > ANB > 0 درجه
-کلاس II: ANB > 4 درجه
-کلاس III: 0 > ANB درجه
تمام رادیوگرافی‌های سفالومتری به‌وسیله دستگاه (Promax 3D, Planmeca, HelsInkI, FInland) و با مقادیر بزرگ‌نمایی یکسان تهیه شده بودند. اندازه‌گیری زاویه ANB و به‌دنبال آن طبقه‌بندی مال‌اکلوژن‌ها توسط یک متخصص ارتودنسی مجرب انجام شد.
سن و جنسیت بیماران از روی پرونده آن‌ها ثبت شد. ناهنجاری‌های دندانی عمدتاً از‌طریق ارزیابی رادیوگرافی‌های پانورامیک تشخیص داده شدند (تصویرهای 1، 2، 3).
ناهنجاری‌های دندانی طیف وسیعی از اختلالات در تعداد، مورفولوژی، موقعیت، اندازه، ساختار و رویش دندان‌ها هستند. این ناهنجاری‌ها ازنظر اتیولوژی بروز، اغلب در دسته‌های مادرزادی، تکاملی و اکتسابی طبقه‌بندی می‌شوند. ناهنجاری‌های مادرزادی معمولاً به‌صورت ژنتیکی به ارث می‌رسند. آنومالی‌های تکاملی در مراحل شکل‌گیری دندان‌ها ایجاد می‌شوند و ناهنجاری‌های اکتسابی پس از شکل‌گیری طبیعی دندان‌ها به‌وقوع می پیوندند. عوامل ژنتیکی و محیطی به‌طور‌کلی به‌عنوان عوامل اصلی بروز ناهنجاری‌های دندانی در‌نظر گرفته می‌شوند [1 ,2 ,3 ,4 ,5]. جهش‌های تک‌ژنی به ناهنجاری‌هایی در ساختارهای صورت و همچنین در دندان‌ها نسبت داده شده‌اند که ارتباط نزدیک بین تکامل کرانیوفاسیال و دندانی را برجسته می‌کنند [6, 7].
ناهنجاری‌های دندانی به توجه ویژه در حوزه درمان‌های دندان‌پزشکی نیاز دارند، زیرا می‌توانند موجب مشکلات زیبایی و عملکردی شوند که آن‌ها نیز به‌نوبه‌خود می‌توانند در نتایج درمان به‌ویژه در درمان بیماران ارتودنسی اختلال ایجاد کنند [8, 9]. وقوع هم‌زمان این ناهنجاری‌های دندانی با ناهنجاری‌های کرانیوفاسیال، روند درمان را پیچیده‌تر می‌کند [10]. تشخیص وجود و نوع ناهنجاری‌های دندانی اغلب از‌طریق ترکیبی از ارزیابی‌های بالینی و رادیوگرافی انجام می‌شود. رادیوگرافی‌های پانورامیک قبل از درمان، کست‌ها و عکس‌های دندانی، رایج‌ترین ابزار معاینه ناهنجاری‌های دندانی هستند [11, 12 ,13].
هرچند مطالعات مختلفی تاکنون شیوع کلی ناهنجاری‌های دندانی را ارزیابی کرده‌اند [1 ,2 ,3 ,4 ,5, 8, 11, 12 ,13]، تحقیقات درباره یک ارتباط احتمالی بین انواع خاصی از مالاکلوژن اسکلتی و ناهنجاری‌های دندانی بسیار اندک است [14, 15, 16, 17]. یک بررسی بر روی بیماران با مالاکلوژن کلاس II نوع 2 نشان داد ناهنجاری‌هایی مانند میکرودنشیا، هیپودنشیا، کانین نهفته، دندان لترال بدشکل و جابه‌جایی دندانی در این افراد بیشتر دیده می‌شوند [18]. علاوه‌بر‌این، مشاهده شد شیوع کلی ناهنجاری‌های دندانی در بیماران کلاس III در مقایسه با افراد کلاس II نوع 1 در جمعیت آلمانی بالاتر است [14].
مطالعات مبتنی بر جمعیت که با عوامل تعیین‌کننده سلامت سروکار دارند، روش‌های پیشگیری و کنترل بیماری کارآمدتری ارائه می‌دهند. به‌علاوه، مقایسه‌های قابل‌اعتماد بین جمعیت‌های متفاوت از‌طریق این نوع تحقیقات به دست می‌آیند [17]. پژوهش حاضر با هدف تعیین تعداد ناهنجاری‌های دندانی و مقایسه آن بین بیماران با مالاکلوژن اسکلتی کلاس I ،II و III در یک جمعیت شمال ایران انجام شد. به‌علاوه، تعداد ناهنجاری‌های دندانی بر‌اساس سن و جنسیت افراد نیز مقایسه شد. فرضیه صفر در مطالعه حاضر، عدم وجود تفاوت در تعداد ناهنجاری‌های دندانی بین بیماران با مالاکلوژن اسکلتی کلاس I ،II و III در نظر گرفته شد.
روش‌ها
انتخاب نمونه‌ها
مطالعه حاضر یک پژوهش از نوع مقطعی‌تحلیلی بود. محاسبه حجم نمونه با در‌نظر گرفتن تأثیر نسبت‌های تعداد 3 گروه مالاکلوژن از‌طریق مقایسه نسبت‌ها بین 2 جامعه آماری مستقل انجام شد. توان آزمون آماری، مقدار خطا و اختلاف در نسبت‌های 2 جامعه به‌ترتیب 80، 0/05 و 0/08 درصد در نظر گرفته شدند. به‌این‌ترتیب، حجم نمونه برای هر گروه مالاکلوژن 101 نفر محاسبه شد. با اندکی افزایش در حجم نمونه، 310 نفر (102 نفر کلاس I، 105 نفر کلاس II و 103 نفر کلاس III) ارزیابی شدند.
نمونه‌ها از بین بیماران 12 تا 40 ساله به‌روش نمونه‌گیری آسان انتخاب شدند که از سال 1396 تا 1398 به بخش ارتودنسی دانشکده دندان‌پزشکی گیلان مراجعه کرده بودند. برای ورود به این تحقیق، بیماران باید رادیوگرافی‌های پانورامیک و لترال سفالومتری قبل از شروع درمان، کست‌های تشخیصی، عکس‌های داخل دهانی و تاریخچه کلینیکی دندانی دقیق به‌ویژه درباره سابقه کشیدن دندان، درمان‌های پروتزی و ترومای دنتوآلوئولار را دارا باشند.
رادیوگرافی‌های پانورامیک و سفالومتری به‌ترتیب برای ارزیابی دقیق ویژگی‌های دندانی و اسکلتی باید از کیفیت مناسبی برخوردار باشند. بیماران دچار شکاف لب/کام، سندروم‌های کرانیوفاسیال، اختلالات سیستمیک یا متابولیک و سابقه درمان ارتودنسی وارد مطالعه نشدند. همچنین در هر بیمار، دندان‌های دچار پوسیدگی و ترمیم‌های وسیع یا روکش و سابقه تروما از مطالعه خارج شدند.
تعیین کلاس اسکلتی
کلاس اسکلتی بیماران بر مبنای طبقه‌بندی اشتاینر [19] با استفاده از لترال سفالوگرام‌های قبل از درمان با اندازه‌گیری زاویه اینترماگزیلاری ساژیتال (ANB) مشخص شد. کلاس‌های اسکلتی به‌شرح زیر تعریف شدند:
-کلاس I: 4 > ANB > 0 درجه
-کلاس II: ANB > 4 درجه
-کلاس III: 0 > ANB درجه
تمام رادیوگرافی‌های سفالومتری به‌وسیله دستگاه (Promax 3D, Planmeca, HelsInkI, FInland) و با مقادیر بزرگ‌نمایی یکسان تهیه شده بودند. اندازه‌گیری زاویه ANB و به‌دنبال آن طبقه‌بندی مال‌اکلوژن‌ها توسط یک متخصص ارتودنسی مجرب انجام شد.
سن و جنسیت بیماران از روی پرونده آن‌ها ثبت شد. ناهنجاری‌های دندانی عمدتاً از‌طریق ارزیابی رادیوگرافی‌های پانورامیک تشخیص داده شدند (تصویرهای 1، 2، 3).
در مواردی که تشخیص صرفاً از‌طریق رادیوگرافی امکان‌پذیر نبود، کست‌های تشخیصی و عکس‌های داخل دهانی نیز به‌دقت ارزیابی شدند تا از صحیح بودن تشخیص اطمینان حاصل شود. تعیین وجود و نوع آنومالی‌های دندانی توسط 2 متخصص رادیولوژی فک و صورت و یک متخصص ارتودنسی که کاملاً از کلاس‌های اسکلتی بیماران بی‌اطلاع بودند، انجام شد.
چک‌لیستی از ناهنجاری‌های بررسی‌شده در اختیار هر مشاهده‌گر قرار داده شد. موارد اختلاف‌نظر بین مشاهده‌گران بحث می‌شد و در‌صورتی‌که درباره تشخیص یک ناهنجاری اتفاق‌نظر حاصل نمی‌شد، دندان مربوطه از مطالعه حذف می‌شد و بیمار ازنظر وجود آنومالی در سایر دندان‌ها بررسی می‌شد. توافق بین مشاهده‌گران با استفاده از ضریب کاپا محاسبه و بیش از 0/7 درصد به دست آمد.
تحلیل آماری
در مطالعه حاضر، برای تحلیل داده‌ها از نرم‌افزار SPSS نسخه 24 استفاده شد. مقادیر متغیرهای کمّی به‌صورت میانگین و انحراف‌معیار و مقادیر متغیرهای کیفی به‌صورت تعداد (درصد) نشان داده شد. به‌منظور تجزیه‌و‌تحلیل فرضیه‌های پژوهش، توزیع نرمال داده‌ها در ابتدا با استفاده از آزمون‌های شاپیرو ویلک و کولموگروف- اسمیرنف ارزیابی شد. همچنین همگنی واریانس در این گروه‌ها با آزمون لون ارزیابی شد. برای مقایسه کردن کلاس‌های مختلف مالاکلوژن، جنسیت و گروه‌های سنی ازنظر میزان وقوع ناهنجاری‌های دندانی، از آزمون‌های کای‌دو، دقیق فیشر و تی‌مستقل استفاده شد. سطح معناداری در تمام آزمون‌ها 0/05 در‌نظر گرفته شد.
یافته‌ها
تعداد 310 بیمار (121 مرد و 189 زن) وارد مطالعه شدند. نمونه‌ها شامل 102 بیمار (32/9 درصد) کلاس I، 105 بیمار (33/9 درصد) کلاس II و 103 بیمار (33/2 درصد) کلاسIII بودند. سن بیماران در بازه 12 تا 40 سال با میانگین سنی 7/54±18/41 سال بود. 102 نفر حداقل یک ناهنجاری دندانی داشتند. بنابراین تعداد کلی ناهنجاری‌های دندانی در مطالعه حاضر 33 درصد به دست آمد.
تعداد 31 نفر (30/4 درصد) از بیماران کلاس I، 29 نفر (27/6 درصد) از بیماران کلاس II و 42 نفر (40/8 درصد) از بیماران کلاس III حداقل یک ناهنجاری در دندان‌های خود داشتند. با اینکه این یافته ازنظر آماری معنادار نبود (0/105=P)، بالاترین میزان تعداد کلی ناهنجاری‌های دندانی (بدون در‌نظر گرفتن نوع ناهنجاری) در گروه بیماران کلاس III (40/8 درصد) مشاهده شد. جدول شماره 1 تعداد هر ناهنجاری دندانی بررسی‌شده را در 3 گروه مالاکلوژن شرح می‌دهد.
.jpg)
همان‌طور‌که در جدول شماره 1 مشاهد می‌شود، غیبت و نهفتگی دندان شایع‌ترین ناهنجاری‌های مشاهده‌شده در تمام کلاس‌های اسکلتی بودند. بیشترین دندان‌های متأثر ازنظر غیبت دندانی، لترال انسیزورهای فک بالا بودند. نهفتگی دندانی بیشتر در مولرهای سوم فک پایین و پس از آن کانین‌های فک بالا دیده شد. تنها ناهنجاری دندانی که بروز آن ازنظر آماری تفاوت معناداری بین کلاس‌های اسکلتی نشان داد، نهفتگی بود (0/001=P)، به‌گونه‌ای که بیشترین و کمترین میزان بروز آن به ترتیب در افراد کلاس III و کلاس II مشاهده شد.
ازنظر وجود آنومالی‌های دندانی در 2 گروه جنسیتی مشاهده شد. غیبت دندانی در مردان به‌طور معناداری بیشتر بود (0/040=P). این آنومالی در مردان 1/88 برابر بیشتر از زنان مشاهده شد. تعداد ناهنجاری‌های مختلف دندانی در مردان و زنان در جدول شماره 2 نشان داده شده است.
.jpg)
ازنظر وجود ناهنجاری‌های دندانی بر‌حسب سن مشخص شد که میانگین سنی بیماران با یا بدون ناهنجاری‌های نهفتگی و میکرودنشیا تفاوت معناداری دارد، به این صورت که افراد با نهفتگی دندانی، سن بالاتری داشتند (0/004=P)، در‌حالی‌که افراد دچار میکرودنشیا جوان‌تر بودند (0/002=P). میانگین سنی بیماران با یا بدون انواع ناهنجاری‌های دندانی در جدول شماره 3 ارائه شده است.
.jpg)
بحث و نتیجه‌گیری
در مطالعه حاضر فرضیه صفر مبنی بر نبود تفاوت در تعداد آنومالی‌های دندانی بین بیماران با مالاکلوژن اسکلتی کلاس I ،II و III درباره تمام انواع آنومالی‌های بررسی‌شده به استثنای نهفتگی دندان تأیید شد.
ناهنجاری‌های دندانی اهمیت زیادی در شاخه‌های گوناگون دندان‌پزشکی به‌ویژه ارتودنسی دارند، زیرا می‌توانند در روندهای درمانی مشکل ایجاد کنند و بر نتایج آن‌ها تأثیر منفی بگذارند. شناسایی زودهنگام این ناهنجاری‌ها می‌تواند از بروز عوارض نامطلوب طی درمان‌های ارتودنسی جلوگیری کند [8, 9, 10,]. احتمال مشابه بودن تأثیر ژنتیک بر ناهنجاری های دندانی و انواع مالاکلوژن به‌عنوان یک نکته قابل‌توجه مطرح شده است [17, 20, 21].
از‌این‌رو، بررسی هم‌زمان ناهنجاری‌های مختلف و الگوهای مالاکلوژن اسکلتی می‌تواند به شناسایی پیوندهای ژنتیکی احتمالی بین این 2 موضوع در آینده کمک کند. اگرچه تعداد زیادی از مطالعات شیوع کلی ناهنجاری‌های دندانی را در جمعیت‌های منتخب بررسی کرده‌اند [1 ,2 ,3 ,4 ,5, 8, 11, 12 ,13]، تعداد بسیار کمی از آن‌ها در مورد چگونگی ارتباط این ناهنجاری‌ها با الگوهای مختلف مالاکلوژن تحقیق کرده‌اند [14, 15, 16, 17]. گزارش‌هایی درباره بروز بالای ناهنجاری‌های دندانی در بیماران کلاس III و کلاس II نوع 2 در جمعیت‌های آلمان، برزیل و ترکیه مطرح شده‌اند [15, 16, 17, 18]. مطالعات بر پایه جمعیت در برنامه‌ریزی برای پیشگیری و کنترل بیماری‌ها مفید هستند و در‌عین‌حال، مقایسه‌های معتبری بین گروه‌های قومی و نژادی مختلف ارائه می‌دهند [17].
مطالعه حاضر بر روی 310 بیمار ارتودنسی (121 مرد و 189 زن) در جمعیت شمال ایران انجام شد. یک ویژگی قابل‌توجه مطالعه حاضر این بود که تعداد افراد در 3 گروه مالاکلوژن اسکلتی تقریباً یکسان بود. به‌این‌ترتیب، تأثیر منفی حجم نمونه غیریکنواخت میان این گروه‌ها حذف شد. این امر مستلزم بررسی اولیه تعداد قابل‌توجهی از پرونده‌های بیماران به‌منظور دستیابی به تعداد مساوی از افراد کلاس I، کلاس II و کلاس III بود، زیرا این 3 کلاس مالاکلوژن ازنظر شیوع در جمعیت عمومی متفاوت هستند.
تعداد کلی ناهنجاری‌های دندانی بدون توجه به نوع مالاکلوژن در مطالعه ما 33 درصد بود. طیف وسیعی از ناهنجاری‌های دندانی در جمعیت‌های مختلف گزارش شده است. در‌حالی‌که، برخی از نویسندگان میزان بروز آن را 15/7 درصد گزارش می‌کنند، برخی دیگر معتقدند که این میزان به 40/8 درصد نیز می‌رسد [1 ,2 ,3 ,4 ,5]. اختلاف بین ارقام مطالعات گوناگون عمدتاً به تفاوت‌های نژادی، حجم نمونه، معیارهای تعریف آنومالی‌ها، روش ارزیابی و نوع ناهنجاری‌هایی که در هر مطالعه بررسی می‌شوند، مرتبط است.
در مطالعه فعلی بیماران بر‌اساس زاویه ANB محاسبه‌شده از لترال سفالوگرام‌ها در 3 گروه مالاکلوژن اسکلتی ساژیتال طبقه‌بندی شدند. 32/9 درصد، 33/9 درصد و 33/2 درصد از افراد به‌ترتیب، الگوهای اسکلتی کلاس I، کلاس II و کلاس III داشتند. ناهنجاری‌های ارزیابی‌شده شامل غیبت دندانی، دندان اضافه، نهفتگی، میکرو/ماکرودنشیا و دنس اینواژیناسیون/ اواژیناسیون بودند. دلیل در‌نظر گرفتن ناهنجاری‌های فوق، میزان بروز نسبتاً بالاتر آن‌ها و همچنین اهمیت بیشتر آن‌ها برای نتایج درمان ارتودنسی بود [16، 20, 21].
آنومالی‌های دندانی بیشتر در افراد کلاس III (40/8 درصد) مشاهده شدند، اگرچه این تفاوت ازنظر آماری معنادار نبود. مطالعات فرناندز و همکاران [17] و باسدرا و همکاران [14] نیز بیشترین شیوع ناهنجاری‌ها را در افراد کلاس III در جمعیت برزیل و آلمان گزارش کردند. باوجوداین، اوسلو و همکاران [15] هیچ ارتباطی بین ناهنجاری‌های دندانی و الگوهای مالاکلوژن پیدا نکردند. تفاوت در نژاد و روش‌های تشخیصی استفاده‌شده، عوامل احتمالی برای اختلاف نتیجه مذکور هستند.
در مطالعه حاضر، غیبت و نهفتگی دندانی به‌عنوان شایع‌ترین ناهنجاری‌ها در هر 3 کلاس مالاکلوژن تشخیص داده شدند. غیبت دندانی بیشتر در لترال اینسایزورهای ماگزیلا و نهفتگی بیشتر در مولرهای سوم مندیبل و پس از آن کانین‌های ماگزیلا مشاهده شد. در مطالعه فرناندز و همکاران [17] نیز 2 آنومالی ذکر‌شده به‌عنوان شایع‌ترین ناهنجاری‌های دندان در میان گروه‌های مالاکلوژن اسکلتی گزارش شدند. همچنین اوسلو و همکاران با ارزیابی ناهنجاری‌های دندانی در مال‌اکلوژن‌های مختلف دریافتند که بیشترین میزان بروز مربوط به غیبت دندانی و پس از آن دنس اینواژیناتوس و دنس اواژیناتوس نهفتگی است [15].
با در‌نظر گرفتن ناهنجاری های دندانی به‌طور جداگانه، نهفتگی دندان تنها ناهنجاری بود که تفاوت وقوع آن بین کلاس‌های مالاکلوژن معنادار بود. بیماران کلاس III بیشترین میزان بروز نهفتگی دندان را داشتند (23/3 درصد) و پس از آن بیماران کلاس I (15/68 درصد) و کلاس II (4/76 درصد) قرار داشتند. در بررسی نهفتگی هر دندان، از‌جمله مولرهای سوم، تنها زمانی به‌عنوان دندان نهفته در‌نظر گرفته شد که سن بیمار حاکی از سپری شدن زمان طبیعی رویش دندان مورد‌نظر بود. با حذف مولر سوم از بررسی، اوسلو و همکاران [15] و پردرلرا و همکاران [16] دریافتند نهفتگی به‌طور قابل‌توجهی در مال‌اکلوژن‌های کلاس I و کلاس III بیشتر اتفاق می‌افتد و کانین‌های ماگزیلا بیشتر تحت‌تأثیر قرار می‌گیرند؛ بنابراین 2 الگوی مالاکلوژن کلاس I و III ممکن است ازنظر دندان‌های مولر سوم نهفته متفاوت باشند. به‌عبارت‌دیگر، همان‌طور که در مطالعه حاضر مشاهده شد، نهفتگی مولر سوم احتمالاً با مالاکلوژن کلاس III ارتباط بیشتری دارد.
مقایسه ناهنجاری‌های دندانی بر‌اساس جنسیت نشان داد غیبت دندانی بیشتر در مردان دیده می‌شود، اما سایر ناهنجاری‌ها با جنسیت بیماران مرتبط نبودند. مطالعه پردرلرا و همکاران [16] چنین گزارش کرد که بروز هیپودنشیا به‌طور معناداری در 2 جنس متفاوت است؛ با‌این‌حال، آن‌ها دریافتند این ناهنجاری در زنان بیشتر رخ می‌دهد. برخلاف آن‌ها، اوسلو و همکاران [15] هیچ ناهنجاری را مرتبط با جنسیت بیماران تشخیص ندادند. ازسوی‌دیگر، نهفتگی و فیوژن دندان 2 ناهنجاری بودند که توسط فرناندز و همکاران بیشتر در مردان شناسایی شدند [17].
در مطالعه حاضر، همچنین مشاهده شد نهفتگی دندان و میکرودنشیا به‌طور معناداری با سن مرتبط هستند، به‌طوری‌که نهفتگی بیشتر در سنین بالاتر (6±21/42) و میکرودنشیا بیشتر در افراد جوان‌تر (2/12±15/33) مشاهده شد. در توضیح این یافته باید ذکر کرد که نهفتگی دندان در سنین بالاتر در‌واقع، با اطمینان بیشتری تشخیص داده می‌شود.
در رابطه با میکرودنشیا نیز چنین به‌نظر می‌رسد که افراد با سنین بالاتر معمولاً به‌دلیل مشکلات زیبایی به‌دنبال درمان‌های ترمیمی برای چنین دندان‌هایی هستند؛ بنابراین این ناهنجاری بیشتر در بیماران جوان‌تر دیده می‌شود. در مطالعه پردرلرا و همکاران [16] عنوان شد که تنها ناهنجاری دندانی مرتبط با سن، دندان‌های اضافه است. آن‌ها بیان کردند این یافته می‌تواند حاکی از تأخیر در تکامل دندان‌های اضافه باشد.
باتوجه‌به یافته‌های کنونی، بررسی‌های بیشتر بر پایه ژنتیکی و مولکولی ناهنجاری‌ها و مال‌اکلوژن‌های دندانی پیشنهاد می‌شود. علاوه‌بر‌این، حجم نمونه‌های بزرگ‌تر امکان بررسی مال‌اکلوژن‌های کلاس II نوع 1 و 2 را به‌صورت مجزا فراهم می‌کنند.
ناهنجاری‌های دندانی به‌طور‌کلی بیشتر در افراد با مال‌اکلوژن‌کلاس III مشاهده شد، هرچند این تفاوت ازنظر آماری معنادار نبود. بروز نهفتگی دندان به‌طور معناداری در بیماران با مالاکلوژن کلاس III بیشتر بود و دندان‌های مولر سوم فک پایین و پس از آن کانین‌های فک بالا بیشترین دندان‌های درگیر بودند. دندان‌های غایب بیشتر در مردان مشاهده شدند. علاوه‌بر‌این، بروز نهفتگی و میکرودنشیا مرتبط با سن بیماران بود. نتایج مطالعه حاضر نشان داد دندان‌پزشکان باید از ناهنجاری‌های دندانی در بیماران ارتودنسی به‌ویژه در افراد با مالاکلوژن کلاس III اسکلتی آگاه باشند.
ملاحظات اخلاقی
پیروی از اصول اخلاق پژوهش
این مطالعه توسط کمیته اخلاق پژوهش دانشگاه علوم‌پزشکی گیلان با شناسه IR.GUMS.REC.1398.511 تأیید و اصول اخلاق پژوهش در همه مراحل انجام مطالعه به‌دقت رعایت شد.
حامی مالی
این پژوهش هیچ‌گونه کمک مالی از سازمان‌های دولتی، خصوصی و غیرانتفاعی دریافت نکرده است.
مشارکت نویسندگان
مفهوم‌سازی و طراحی مطالعه: نگار خسروی‌فرد و فائقه قلی‌نیا؛ کسب، تحلیل و تفسیر داده‌ها: نگار خسروی‌فرد، فرزانه استوارراد، زهرا دلیلی کاجان، حمیده محمدی و پارمیدا فرزام؛ تهیه پیش‌نویس دست‌نوشته: نگار خسروی‌فرد؛ بازبینی نقادانه دست‌نوشته برای محتوای فکری مهم: فائقه قلی‌نیا، فرزانه استوارراد و زهرا دلیلی کاجان.
تعارض منافع
بنابر اظهار نویسندگان، این مقاله تعارض منافع ندارد.
تشکر و قدردانی
نویسندگان مطالعه حاضر از محمدابراهیم غفاری (گروه آمار زیستی، مرکز تحقیقات علوم دندان‌پزشکی، دانشگاه علوم‌پزشکی گیلان) برای انجام تحلیل‌های آماری تقدیر و تشکر می‌کنند.
چک‌لیستی از ناهنجاری‌های بررسی‌شده در اختیار هر مشاهده‌گر قرار داده شد. موارد اختلاف‌نظر بین مشاهده‌گران بحث می‌شد و در‌صورتی‌که درباره تشخیص یک ناهنجاری اتفاق‌نظر حاصل نمی‌شد، دندان مربوطه از مطالعه حذف می‌شد و بیمار ازنظر وجود آنومالی در سایر دندان‌ها بررسی می‌شد. توافق بین مشاهده‌گران با استفاده از ضریب کاپا محاسبه و بیش از 0/7 درصد به دست آمد.
تحلیل آماری
در مطالعه حاضر، برای تحلیل داده‌ها از نرم‌افزار SPSS نسخه 24 استفاده شد. مقادیر متغیرهای کمّی به‌صورت میانگین و انحراف‌معیار و مقادیر متغیرهای کیفی به‌صورت تعداد (درصد) نشان داده شد. به‌منظور تجزیه‌و‌تحلیل فرضیه‌های پژوهش، توزیع نرمال داده‌ها در ابتدا با استفاده از آزمون‌های شاپیرو ویلک و کولموگروف- اسمیرنف ارزیابی شد. همچنین همگنی واریانس در این گروه‌ها با آزمون لون ارزیابی شد. برای مقایسه کردن کلاس‌های مختلف مالاکلوژن، جنسیت و گروه‌های سنی ازنظر میزان وقوع ناهنجاری‌های دندانی، از آزمون‌های کای‌دو، دقیق فیشر و تی‌مستقل استفاده شد. سطح معناداری در تمام آزمون‌ها 0/05 در‌نظر گرفته شد.
یافته‌ها
تعداد 310 بیمار (121 مرد و 189 زن) وارد مطالعه شدند. نمونه‌ها شامل 102 بیمار (32/9 درصد) کلاس I، 105 بیمار (33/9 درصد) کلاس II و 103 بیمار (33/2 درصد) کلاسIII بودند. سن بیماران در بازه 12 تا 40 سال با میانگین سنی 7/54±18/41 سال بود. 102 نفر حداقل یک ناهنجاری دندانی داشتند. بنابراین تعداد کلی ناهنجاری‌های دندانی در مطالعه حاضر 33 درصد به دست آمد.
تعداد 31 نفر (30/4 درصد) از بیماران کلاس I، 29 نفر (27/6 درصد) از بیماران کلاس II و 42 نفر (40/8 درصد) از بیماران کلاس III حداقل یک ناهنجاری در دندان‌های خود داشتند. با اینکه این یافته ازنظر آماری معنادار نبود (0/105=P)، بالاترین میزان تعداد کلی ناهنجاری‌های دندانی (بدون در‌نظر گرفتن نوع ناهنجاری) در گروه بیماران کلاس III (40/8 درصد) مشاهده شد. جدول شماره 1 تعداد هر ناهنجاری دندانی بررسی‌شده را در 3 گروه مالاکلوژن شرح می‌دهد.
همان‌طور‌که در جدول شماره 1 مشاهد می‌شود، غیبت و نهفتگی دندان شایع‌ترین ناهنجاری‌های مشاهده‌شده در تمام کلاس‌های اسکلتی بودند. بیشترین دندان‌های متأثر ازنظر غیبت دندانی، لترال انسیزورهای فک بالا بودند. نهفتگی دندانی بیشتر در مولرهای سوم فک پایین و پس از آن کانین‌های فک بالا دیده شد. تنها ناهنجاری دندانی که بروز آن ازنظر آماری تفاوت معناداری بین کلاس‌های اسکلتی نشان داد، نهفتگی بود (0/001=P)، به‌گونه‌ای که بیشترین و کمترین میزان بروز آن به ترتیب در افراد کلاس III و کلاس II مشاهده شد.
ازنظر وجود آنومالی‌های دندانی در 2 گروه جنسیتی مشاهده شد. غیبت دندانی در مردان به‌طور معناداری بیشتر بود (0/040=P). این آنومالی در مردان 1/88 برابر بیشتر از زنان مشاهده شد. تعداد ناهنجاری‌های مختلف دندانی در مردان و زنان در جدول شماره 2 نشان داده شده است.
ازنظر وجود ناهنجاری‌های دندانی بر‌حسب سن مشخص شد که میانگین سنی بیماران با یا بدون ناهنجاری‌های نهفتگی و میکرودنشیا تفاوت معناداری دارد، به این صورت که افراد با نهفتگی دندانی، سن بالاتری داشتند (0/004=P)، در‌حالی‌که افراد دچار میکرودنشیا جوان‌تر بودند (0/002=P). میانگین سنی بیماران با یا بدون انواع ناهنجاری‌های دندانی در جدول شماره 3 ارائه شده است.
بحث و نتیجه‌گیری
در مطالعه حاضر فرضیه صفر مبنی بر نبود تفاوت در تعداد آنومالی‌های دندانی بین بیماران با مالاکلوژن اسکلتی کلاس I ،II و III درباره تمام انواع آنومالی‌های بررسی‌شده به استثنای نهفتگی دندان تأیید شد.
ناهنجاری‌های دندانی اهمیت زیادی در شاخه‌های گوناگون دندان‌پزشکی به‌ویژه ارتودنسی دارند، زیرا می‌توانند در روندهای درمانی مشکل ایجاد کنند و بر نتایج آن‌ها تأثیر منفی بگذارند. شناسایی زودهنگام این ناهنجاری‌ها می‌تواند از بروز عوارض نامطلوب طی درمان‌های ارتودنسی جلوگیری کند [8, 9, 10,]. احتمال مشابه بودن تأثیر ژنتیک بر ناهنجاری های دندانی و انواع مالاکلوژن به‌عنوان یک نکته قابل‌توجه مطرح شده است [17, 20, 21].
از‌این‌رو، بررسی هم‌زمان ناهنجاری‌های مختلف و الگوهای مالاکلوژن اسکلتی می‌تواند به شناسایی پیوندهای ژنتیکی احتمالی بین این 2 موضوع در آینده کمک کند. اگرچه تعداد زیادی از مطالعات شیوع کلی ناهنجاری‌های دندانی را در جمعیت‌های منتخب بررسی کرده‌اند [1 ,2 ,3 ,4 ,5, 8, 11, 12 ,13]، تعداد بسیار کمی از آن‌ها در مورد چگونگی ارتباط این ناهنجاری‌ها با الگوهای مختلف مالاکلوژن تحقیق کرده‌اند [14, 15, 16, 17]. گزارش‌هایی درباره بروز بالای ناهنجاری‌های دندانی در بیماران کلاس III و کلاس II نوع 2 در جمعیت‌های آلمان، برزیل و ترکیه مطرح شده‌اند [15, 16, 17, 18]. مطالعات بر پایه جمعیت در برنامه‌ریزی برای پیشگیری و کنترل بیماری‌ها مفید هستند و در‌عین‌حال، مقایسه‌های معتبری بین گروه‌های قومی و نژادی مختلف ارائه می‌دهند [17].
مطالعه حاضر بر روی 310 بیمار ارتودنسی (121 مرد و 189 زن) در جمعیت شمال ایران انجام شد. یک ویژگی قابل‌توجه مطالعه حاضر این بود که تعداد افراد در 3 گروه مالاکلوژن اسکلتی تقریباً یکسان بود. به‌این‌ترتیب، تأثیر منفی حجم نمونه غیریکنواخت میان این گروه‌ها حذف شد. این امر مستلزم بررسی اولیه تعداد قابل‌توجهی از پرونده‌های بیماران به‌منظور دستیابی به تعداد مساوی از افراد کلاس I، کلاس II و کلاس III بود، زیرا این 3 کلاس مالاکلوژن ازنظر شیوع در جمعیت عمومی متفاوت هستند.
تعداد کلی ناهنجاری‌های دندانی بدون توجه به نوع مالاکلوژن در مطالعه ما 33 درصد بود. طیف وسیعی از ناهنجاری‌های دندانی در جمعیت‌های مختلف گزارش شده است. در‌حالی‌که، برخی از نویسندگان میزان بروز آن را 15/7 درصد گزارش می‌کنند، برخی دیگر معتقدند که این میزان به 40/8 درصد نیز می‌رسد [1 ,2 ,3 ,4 ,5]. اختلاف بین ارقام مطالعات گوناگون عمدتاً به تفاوت‌های نژادی، حجم نمونه، معیارهای تعریف آنومالی‌ها، روش ارزیابی و نوع ناهنجاری‌هایی که در هر مطالعه بررسی می‌شوند، مرتبط است.
در مطالعه فعلی بیماران بر‌اساس زاویه ANB محاسبه‌شده از لترال سفالوگرام‌ها در 3 گروه مالاکلوژن اسکلتی ساژیتال طبقه‌بندی شدند. 32/9 درصد، 33/9 درصد و 33/2 درصد از افراد به‌ترتیب، الگوهای اسکلتی کلاس I، کلاس II و کلاس III داشتند. ناهنجاری‌های ارزیابی‌شده شامل غیبت دندانی، دندان اضافه، نهفتگی، میکرو/ماکرودنشیا و دنس اینواژیناسیون/ اواژیناسیون بودند. دلیل در‌نظر گرفتن ناهنجاری‌های فوق، میزان بروز نسبتاً بالاتر آن‌ها و همچنین اهمیت بیشتر آن‌ها برای نتایج درمان ارتودنسی بود [16، 20, 21].
آنومالی‌های دندانی بیشتر در افراد کلاس III (40/8 درصد) مشاهده شدند، اگرچه این تفاوت ازنظر آماری معنادار نبود. مطالعات فرناندز و همکاران [17] و باسدرا و همکاران [14] نیز بیشترین شیوع ناهنجاری‌ها را در افراد کلاس III در جمعیت برزیل و آلمان گزارش کردند. باوجوداین، اوسلو و همکاران [15] هیچ ارتباطی بین ناهنجاری‌های دندانی و الگوهای مالاکلوژن پیدا نکردند. تفاوت در نژاد و روش‌های تشخیصی استفاده‌شده، عوامل احتمالی برای اختلاف نتیجه مذکور هستند.
در مطالعه حاضر، غیبت و نهفتگی دندانی به‌عنوان شایع‌ترین ناهنجاری‌ها در هر 3 کلاس مالاکلوژن تشخیص داده شدند. غیبت دندانی بیشتر در لترال اینسایزورهای ماگزیلا و نهفتگی بیشتر در مولرهای سوم مندیبل و پس از آن کانین‌های ماگزیلا مشاهده شد. در مطالعه فرناندز و همکاران [17] نیز 2 آنومالی ذکر‌شده به‌عنوان شایع‌ترین ناهنجاری‌های دندان در میان گروه‌های مالاکلوژن اسکلتی گزارش شدند. همچنین اوسلو و همکاران با ارزیابی ناهنجاری‌های دندانی در مال‌اکلوژن‌های مختلف دریافتند که بیشترین میزان بروز مربوط به غیبت دندانی و پس از آن دنس اینواژیناتوس و دنس اواژیناتوس نهفتگی است [15].
با در‌نظر گرفتن ناهنجاری های دندانی به‌طور جداگانه، نهفتگی دندان تنها ناهنجاری بود که تفاوت وقوع آن بین کلاس‌های مالاکلوژن معنادار بود. بیماران کلاس III بیشترین میزان بروز نهفتگی دندان را داشتند (23/3 درصد) و پس از آن بیماران کلاس I (15/68 درصد) و کلاس II (4/76 درصد) قرار داشتند. در بررسی نهفتگی هر دندان، از‌جمله مولرهای سوم، تنها زمانی به‌عنوان دندان نهفته در‌نظر گرفته شد که سن بیمار حاکی از سپری شدن زمان طبیعی رویش دندان مورد‌نظر بود. با حذف مولر سوم از بررسی، اوسلو و همکاران [15] و پردرلرا و همکاران [16] دریافتند نهفتگی به‌طور قابل‌توجهی در مال‌اکلوژن‌های کلاس I و کلاس III بیشتر اتفاق می‌افتد و کانین‌های ماگزیلا بیشتر تحت‌تأثیر قرار می‌گیرند؛ بنابراین 2 الگوی مالاکلوژن کلاس I و III ممکن است ازنظر دندان‌های مولر سوم نهفته متفاوت باشند. به‌عبارت‌دیگر، همان‌طور که در مطالعه حاضر مشاهده شد، نهفتگی مولر سوم احتمالاً با مالاکلوژن کلاس III ارتباط بیشتری دارد.
مقایسه ناهنجاری‌های دندانی بر‌اساس جنسیت نشان داد غیبت دندانی بیشتر در مردان دیده می‌شود، اما سایر ناهنجاری‌ها با جنسیت بیماران مرتبط نبودند. مطالعه پردرلرا و همکاران [16] چنین گزارش کرد که بروز هیپودنشیا به‌طور معناداری در 2 جنس متفاوت است؛ با‌این‌حال، آن‌ها دریافتند این ناهنجاری در زنان بیشتر رخ می‌دهد. برخلاف آن‌ها، اوسلو و همکاران [15] هیچ ناهنجاری را مرتبط با جنسیت بیماران تشخیص ندادند. ازسوی‌دیگر، نهفتگی و فیوژن دندان 2 ناهنجاری بودند که توسط فرناندز و همکاران بیشتر در مردان شناسایی شدند [17].
در مطالعه حاضر، همچنین مشاهده شد نهفتگی دندان و میکرودنشیا به‌طور معناداری با سن مرتبط هستند، به‌طوری‌که نهفتگی بیشتر در سنین بالاتر (6±21/42) و میکرودنشیا بیشتر در افراد جوان‌تر (2/12±15/33) مشاهده شد. در توضیح این یافته باید ذکر کرد که نهفتگی دندان در سنین بالاتر در‌واقع، با اطمینان بیشتری تشخیص داده می‌شود.
در رابطه با میکرودنشیا نیز چنین به‌نظر می‌رسد که افراد با سنین بالاتر معمولاً به‌دلیل مشکلات زیبایی به‌دنبال درمان‌های ترمیمی برای چنین دندان‌هایی هستند؛ بنابراین این ناهنجاری بیشتر در بیماران جوان‌تر دیده می‌شود. در مطالعه پردرلرا و همکاران [16] عنوان شد که تنها ناهنجاری دندانی مرتبط با سن، دندان‌های اضافه است. آن‌ها بیان کردند این یافته می‌تواند حاکی از تأخیر در تکامل دندان‌های اضافه باشد.
باتوجه‌به یافته‌های کنونی، بررسی‌های بیشتر بر پایه ژنتیکی و مولکولی ناهنجاری‌ها و مال‌اکلوژن‌های دندانی پیشنهاد می‌شود. علاوه‌بر‌این، حجم نمونه‌های بزرگ‌تر امکان بررسی مال‌اکلوژن‌های کلاس II نوع 1 و 2 را به‌صورت مجزا فراهم می‌کنند.
ناهنجاری‌های دندانی به‌طور‌کلی بیشتر در افراد با مال‌اکلوژن‌کلاس III مشاهده شد، هرچند این تفاوت ازنظر آماری معنادار نبود. بروز نهفتگی دندان به‌طور معناداری در بیماران با مالاکلوژن کلاس III بیشتر بود و دندان‌های مولر سوم فک پایین و پس از آن کانین‌های فک بالا بیشترین دندان‌های درگیر بودند. دندان‌های غایب بیشتر در مردان مشاهده شدند. علاوه‌بر‌این، بروز نهفتگی و میکرودنشیا مرتبط با سن بیماران بود. نتایج مطالعه حاضر نشان داد دندان‌پزشکان باید از ناهنجاری‌های دندانی در بیماران ارتودنسی به‌ویژه در افراد با مالاکلوژن کلاس III اسکلتی آگاه باشند.
ملاحظات اخلاقی
پیروی از اصول اخلاق پژوهش
این مطالعه توسط کمیته اخلاق پژوهش دانشگاه علوم‌پزشکی گیلان با شناسه IR.GUMS.REC.1398.511 تأیید و اصول اخلاق پژوهش در همه مراحل انجام مطالعه به‌دقت رعایت شد.
حامی مالی
این پژوهش هیچ‌گونه کمک مالی از سازمان‌های دولتی، خصوصی و غیرانتفاعی دریافت نکرده است.
مشارکت نویسندگان
مفهوم‌سازی و طراحی مطالعه: نگار خسروی‌فرد و فائقه قلی‌نیا؛ کسب، تحلیل و تفسیر داده‌ها: نگار خسروی‌فرد، فرزانه استوارراد، زهرا دلیلی کاجان، حمیده محمدی و پارمیدا فرزام؛ تهیه پیش‌نویس دست‌نوشته: نگار خسروی‌فرد؛ بازبینی نقادانه دست‌نوشته برای محتوای فکری مهم: فائقه قلی‌نیا، فرزانه استوارراد و زهرا دلیلی کاجان.
تعارض منافع
بنابر اظهار نویسندگان، این مقاله تعارض منافع ندارد.
تشکر و قدردانی
نویسندگان مطالعه حاضر از محمدابراهیم غفاری (گروه آمار زیستی، مرکز تحقیقات علوم دندان‌پزشکی، دانشگاه علوم‌پزشکی گیلان) برای انجام تحلیل‌های آماری تقدیر و تشکر می‌کنند.
References
1.Ezoddini AF, Sheikhha MH, Ahmadi H. Prevalence of dental developmental anomalies: A radiographic study. Community Dental Health. 2007; 24(3):140-4. [PMID]
2.Ghabanchi J, Haghnegahdar AA, Khodadazadeh Sh, Haghnegahdar S. A radiographic and clinical survey of dental anomalies in patients referring to Shiraz Dental School. Journal of Dentistry. 2009; 10:26-31. [DOI:10.30476/DENTJODS.2019.43602]
3.Bilge NH, Yeşiltepe S, Törenek Ağırman K, Çağlayan F, Bilge OM. Investigation of prevalence of dental anomalies by using digital panoramic radiographs. Folia Morphologica. 2018; 77(2):323-8. [DOI:10.5603/FM.a2017.0087] [PMID]
4.Chung CJ, Han JH, Kim KH. The pattern and prevalence of hypodontia in Koreans. Oral Diseases. 2008; 14(7):620-5. [DOI:10.1111/j.1601-0825.2007.01434.x] [PMID]
5.Gomes RR, da Fonseca JA, Paula LM, Faber J, Acevedo AC. Prevalence of hypodontia in orthodontic patients in Brasilia, Brazil. European Journal of Orthodontics. 2010; 32(3):302-6. [DOI:10.1093/ejo/cjp107] [PMID]
6.Mercuri E, Cassetta M, Cavallini C, Vicari D, Leonardi R, Barbato E. Dental anomalies and clinical features in patients with maxillary canine impaction: A retrospective study. The Angle Orthodontist. 2013; 83(1):22-8. [DOI:10.2319/021712-149.1] [PMID] [PMCID]
7.Amini F, Hamedi S, Haji Ghadimi M, Rakhshan V. Association between occlusion, jaw relationships, cranio-facial dimensions and the occurrence of palatally-displaced canines. International Orthodontics. 2017; 15(1):69-81. [PMID]
8.Altug-Atac AT, Erdem D. Prevalence and distribution of dental anomalies in orthodontic patients. American Journal of Orthodontics and Dentofacial Orthopedics. 2007; 131(4):510-4. [DOI:10.1016/j.ajodo.2005.06.027] [PMID]
9.Danielsen JC, Karimian K, Ciarlantini R, Melsen B, Kjær I. Unilateral and bilateral dental transpositions in the maxilla-dental and skeletal findings in 63 individuals. European Archives of Paediatric Dentistry. 2015; 16(6):467-76. [DOI:10.1007/s40368-015-0196-6] [PMID]
10.Moshkelgosha V, Khosravifard N, Golkari A. Tooth eruption sequence and dental crowing: A case-control study. F1000Research. 2014; 3:122. [DOI:10.12688/f1000research.3196.1] [PMID] [PMCID]
11.Dalili Z, Nemati S, Dolatabadi N, Javadzadeh AS, Mohtavipoor ST. Prevalence of developmental and acquired dental anomalies on digital panoramic radiography in patients attending the dental faculty of Rasht, Iran. Journal of Dentomaxillofacial Radiology, Pathology and Surgery. 2012; 1(2):24-32. [DOI:10.18869/acadpub.3dj.1.2.24]
12.Shokri A, Poorolajal J, Khajeh S, Faramarzi F, Kahnamoui HM. Prevalence of dental anomalies among 7- to 35- year-old people in Hamadan, Iran in 2012-2013 as observed using panoramic radiographs. Imaging Science in Dentistry. 2014; 44(1):7-13. [DOI:10.5624/isd.2014.44.1.7] [PMID] [PMCID]
13.Tetradis S, Kantor ML. Prevalence of skeletal and dental anomalies and normal variants seen in cephalometric and other radiographs of orthodontic patients. American Journal of Orthodontics and Dentofacial Orthopedics. 1999; 116(5):572-7. [DOI:10.1016/S0889-5406(99)70191-5]
14.Basdra EK, Kiokpasoglou MN, Komposch G. Congenital tooth anomalies and malocclusions: A genetic link? European Journal of Orthodontics. 2001; 23(2):145-51. [DOI:10.1093/ejo/23.2.145] [PMID]
15.Uslu O, Akcam MO, Evirgen S, Cebeci . Prevalence of dental anomalies in various malocclusions. American Journal of Orthodontics and Dentofacial Orthopedics. 2009; 135(3):328-35. [DOI:10.1016/j.ajodo.2007.03.030] [PMID]
16.Pedreira FR, de Carli ML, Pedreira Rdo P, Ramos Pde S, Pedreira MR, Robazza CR, et al. Association between dental anomalies and malocclusion in Brazilian orthodontic patients. Journal of Oral Science. 2016; 58(1):75-81. [DOI:10.2334/josnusd.58.75] [PMID]
17.Fernandez CCA, Pereira CVCA, Luiz RR, Vieira AR, De Castro Costa M. Dental anomalies in different growth and skeletal malocclusion patterns. The Angle Orthodontist. 2018; 88(2):195-201. [DOI:10.2319/071917-482.1] [PMID] [PMCID]
18.Basdra EK, Kiokpasoglou M, Stellzig A. The class II division 2 craniofacial type is associated with numerous congenital tooth anomalies. European Journal of Orthodontics. 2000; 22(5):529-35. [DOI:10.1093/ejo/22.5.529] [PMID]
19.Steiner CC. Cephalometrics for you and me. American Journal of Orthodontics. 1953; 39(10):729-55. [DOI:10.1016/0002-9416(53)90082-7]
20.Ramiro-Verdugo J, De Vicente-Corominas E, Montiel-Company JM, Gandía-Franco JL, Bellot-Arcís C. Association between third molar agenesis and craniofacial structure development. American Journal of Orthodontics and Dentofacial Orthopedics. 2015; 48(5):799-804. [DOI:10.1016/j.ajodo.2015.05.025] [PMID]
2.Ghabanchi J, Haghnegahdar AA, Khodadazadeh Sh, Haghnegahdar S. A radiographic and clinical survey of dental anomalies in patients referring to Shiraz Dental School. Journal of Dentistry. 2009; 10:26-31. [DOI:10.30476/DENTJODS.2019.43602]
3.Bilge NH, Yeşiltepe S, Törenek Ağırman K, Çağlayan F, Bilge OM. Investigation of prevalence of dental anomalies by using digital panoramic radiographs. Folia Morphologica. 2018; 77(2):323-8. [DOI:10.5603/FM.a2017.0087] [PMID]
4.Chung CJ, Han JH, Kim KH. The pattern and prevalence of hypodontia in Koreans. Oral Diseases. 2008; 14(7):620-5. [DOI:10.1111/j.1601-0825.2007.01434.x] [PMID]
5.Gomes RR, da Fonseca JA, Paula LM, Faber J, Acevedo AC. Prevalence of hypodontia in orthodontic patients in Brasilia, Brazil. European Journal of Orthodontics. 2010; 32(3):302-6. [DOI:10.1093/ejo/cjp107] [PMID]
6.Mercuri E, Cassetta M, Cavallini C, Vicari D, Leonardi R, Barbato E. Dental anomalies and clinical features in patients with maxillary canine impaction: A retrospective study. The Angle Orthodontist. 2013; 83(1):22-8. [DOI:10.2319/021712-149.1] [PMID] [PMCID]
7.Amini F, Hamedi S, Haji Ghadimi M, Rakhshan V. Association between occlusion, jaw relationships, cranio-facial dimensions and the occurrence of palatally-displaced canines. International Orthodontics. 2017; 15(1):69-81. [PMID]
8.Altug-Atac AT, Erdem D. Prevalence and distribution of dental anomalies in orthodontic patients. American Journal of Orthodontics and Dentofacial Orthopedics. 2007; 131(4):510-4. [DOI:10.1016/j.ajodo.2005.06.027] [PMID]
9.Danielsen JC, Karimian K, Ciarlantini R, Melsen B, Kjær I. Unilateral and bilateral dental transpositions in the maxilla-dental and skeletal findings in 63 individuals. European Archives of Paediatric Dentistry. 2015; 16(6):467-76. [DOI:10.1007/s40368-015-0196-6] [PMID]
10.Moshkelgosha V, Khosravifard N, Golkari A. Tooth eruption sequence and dental crowing: A case-control study. F1000Research. 2014; 3:122. [DOI:10.12688/f1000research.3196.1] [PMID] [PMCID]
11.Dalili Z, Nemati S, Dolatabadi N, Javadzadeh AS, Mohtavipoor ST. Prevalence of developmental and acquired dental anomalies on digital panoramic radiography in patients attending the dental faculty of Rasht, Iran. Journal of Dentomaxillofacial Radiology, Pathology and Surgery. 2012; 1(2):24-32. [DOI:10.18869/acadpub.3dj.1.2.24]
12.Shokri A, Poorolajal J, Khajeh S, Faramarzi F, Kahnamoui HM. Prevalence of dental anomalies among 7- to 35- year-old people in Hamadan, Iran in 2012-2013 as observed using panoramic radiographs. Imaging Science in Dentistry. 2014; 44(1):7-13. [DOI:10.5624/isd.2014.44.1.7] [PMID] [PMCID]
13.Tetradis S, Kantor ML. Prevalence of skeletal and dental anomalies and normal variants seen in cephalometric and other radiographs of orthodontic patients. American Journal of Orthodontics and Dentofacial Orthopedics. 1999; 116(5):572-7. [DOI:10.1016/S0889-5406(99)70191-5]
14.Basdra EK, Kiokpasoglou MN, Komposch G. Congenital tooth anomalies and malocclusions: A genetic link? European Journal of Orthodontics. 2001; 23(2):145-51. [DOI:10.1093/ejo/23.2.145] [PMID]
15.Uslu O, Akcam MO, Evirgen S, Cebeci . Prevalence of dental anomalies in various malocclusions. American Journal of Orthodontics and Dentofacial Orthopedics. 2009; 135(3):328-35. [DOI:10.1016/j.ajodo.2007.03.030] [PMID]
16.Pedreira FR, de Carli ML, Pedreira Rdo P, Ramos Pde S, Pedreira MR, Robazza CR, et al. Association between dental anomalies and malocclusion in Brazilian orthodontic patients. Journal of Oral Science. 2016; 58(1):75-81. [DOI:10.2334/josnusd.58.75] [PMID]
17.Fernandez CCA, Pereira CVCA, Luiz RR, Vieira AR, De Castro Costa M. Dental anomalies in different growth and skeletal malocclusion patterns. The Angle Orthodontist. 2018; 88(2):195-201. [DOI:10.2319/071917-482.1] [PMID] [PMCID]
18.Basdra EK, Kiokpasoglou M, Stellzig A. The class II division 2 craniofacial type is associated with numerous congenital tooth anomalies. European Journal of Orthodontics. 2000; 22(5):529-35. [DOI:10.1093/ejo/22.5.529] [PMID]
19.Steiner CC. Cephalometrics for you and me. American Journal of Orthodontics. 1953; 39(10):729-55. [DOI:10.1016/0002-9416(53)90082-7]
20.Ramiro-Verdugo J, De Vicente-Corominas E, Montiel-Company JM, Gandía-Franco JL, Bellot-Arcís C. Association between third molar agenesis and craniofacial structure development. American Journal of Orthodontics and Dentofacial Orthopedics. 2015; 48(5):799-804. [DOI:10.1016/j.ajodo.2015.05.025] [PMID]
| بازنشر اطلاعات | |
 | این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
تماس با ما
مجله دانشگاه علوم پزشکی گیلان
رشت - دانشگاه علوم پزشکی گیلان - معاوت تحقیقات و فناوری - دفتر مجله
کد پستی : 93345-41938
تلفن نمابر: 0133330939
وبسایت: http://journal.gums.ac.ir
ایمیل: medjour@gums.ac.ir
