دوره 32، شماره 4 - ( 10-1402 )
جلد 32 شماره 4 صفحات 359-350 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Alimohammadi E, Bagheri S R, Mohammadi K. A Giant Frontoethmoidal Sinus Osteoma Presenting With Frequent Sleep Apnea Attacks: A Case Report. JGUMS 2024; 32 (4) :350-359
URL: http://journal.gums.ac.ir/article-1-2616-fa.html
URL: http://journal.gums.ac.ir/article-1-2616-fa.html
علیمحمدی احسان، باقری سیدرضا، محمدی کوثر. استئومای بسیار بزرگ سینوس فرونتال با تظاهر حملات مکرر آپنه هنگام خواب: یک گزارش مورد. مجله علوم پزشکی گیلان. 1402; 32 (4) :350-359
احسان علیمحمدی*1 
، سیدرضا باقری2 ، کوثر محمدی2
، سیدرضا باقری2 ، کوثر محمدی2
1- دانشیارگروه جراحی مغز و اعصاب، دانشکده پزشکی،دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه ، کرمانشاه، ایران
2- دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه، کرمانشاه ایران
2- دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه، کرمانشاه ایران
متن کامل [PDF 5593 kb]
(424 دریافت)
| چکیده (HTML) (1613 مشاهده)
References
متن کامل: (3349 مشاهده)
مقدمه
استئوماها
استئوماها تومورهای استخوانی خوش خیم و با رشد آهسته هستند که بیشتر در استخوانهای جمجمه یا فک پایین دیده میشود [1]. نظریههای مختلفی (بهعنوان مثال، رشدی، آسیبزا و عفونی) برای توضیح پاتوژنز استئوما وجود دارد [2، 3]؛ بااینحال، علت دقیق مشخص نمیباشد [4].
عوامل رشدی
برخی نظریهها نشان میدهند که عوامل رشدی میتوانند در رشد و گسترش استوماهای سینوس فرونتال نقش داشته باشند. این عوامل ممکن است شامل تغییرات در فعالیت سلولهای استخوانی و لیفی، اختلالات در سیگنالدهی سلولی و فرایندهای رشد و تکثیر سلولی باشند [2].
عوامل آسیبزا
برخی فرضیهها نشان میدهند که آسیبهای مکانیکی، تروما یا ضربه به ناحیه سینوس فرونتال میتوانند رشد و گسترش استوماها را تحریک کنند. این آسیبها ممکن است باعث تغییرات در بافت استخوانی و لیفی شوند و فرایندهای ناهموار رشد را آغاز کنند [2، 5].
عوامل عفونی
در برخی موارد، عفونتهای ناحیه سینوس فرونتال میتوانند به رشد استوماها مرتبط باشند. عفونتهای باکتریایی یا قارچی میتوانند بهعنوان عوامل محرک باعث تحریک و التهاب در بافتهای استخوانی و لیفی سینوس فرونتال شوند و رشد تومور را تسریع کنند [1، 6].
استئوماها معمولاً بدون علامت هستند و درمان محافظهکارانه توصیه میشود [7]. بااینحال در موارد نادر، این تومورها میتوانند بسیار رشد کنند و به ساختارهای هم جوار مانند مغز، چشم یا حفره بینی گسترش یابند و منجر به ایجاد علائم بالینی شوند. درمان انتخابی برای استئومای سینوس پارانازال علامتدار، انجام عمل جراحی میباشد [1، 3]. جراحی را میتوان بسته به اندازه و محل تومور با استفاده از روش اندوسکوپیک با دسترسی از طریق حفره بینی، یا روش میکروسکوپیک با دسترسی از طریق جمجمه یا ترکیبی از این دو روش انجام داد [1، 8].
آپنه خواب
آپنه خواب یک اختلال خواب است که در آن تنفس شخص در طول خواب بهطور مکرر و موقتاً قطع میشود یا بهشدت کاهش مییابد. این قطع و کاهش تنفس میتواند بهمدت چند ثانیه تا چند دقیقه ادامه داشته باشد و ممکن است در طول شب چندین بار تکرار شود. توقف تنفس در آپنه خواب میتواند باعث کاهش سطح اکسیژن خون و افزایش دیاکسیدکربن در بدن شود. آپنه خواب به سه دسته اصلی تقسیم میشود [9, 10]:
آپنه خواب مرکزی
در این نوع آپنه خواب، مشکل از سیستم عصبی مرکزی خروجی تنفسی میباشد. در این حالت، مغز نشانههای تنفسی را بهدرستی تنظیم نمیکند و بهطور موقت تنفس متوقف میشود. علاوهبراین، بیماران ممکن است بهدلیل از دست دادن پیشرانه تنفسی، علائمی ازجمله بیدار شدن و سردرد صبحگاهی را تجربه کنند.
آپنه خواب انسدادی
این نوع آپنه خواب رایجترین نوع آپنه خواب است و بهدلیل انسداد مسیر هوایی در طول خواب ایجاد میشود. در آپنه خواب انسدادی، عضلات حلق و زبان در حین خواب میباشد و باعث بسته شدن مسیر هوایی میشود. این بازدمهای انسدادی منجر به توقف تنفس و کاهش سطح اکسیژن خون میشود. شخص ممکن است بیدار شود تا مسیر هوایی را باز کند و سپس دوباره به خواب برود که این فرآیند میتواند چندین بار در طول شب تکرار شود.
آپنه خواب مختلط
در این نوع آپنه خواب، علائم و نشانههای آپنه خواب مرکزی و انسدادی همزمان وجود دارند. در برخی از موارد، آپنه خواب انسدادی به آپنه خواب مرکزی تبدیل میشود و برعکس.
این اختلال معمولاً بهدلیل انسداد غیرطبیعی یا تنگی مسیرهای تنفسی در طول خواب رخ میدهد. عواملی مانند آبسه درون دیواره بینی و گلو، چاقی، تنگی مجرای هوایی بینی و حلق، ساختارهای تنفسی غیرطبیعی، ضعف عضلات تنفسی و عوامل نورولوژیکی میتوانند به ظهور آپنه خواب کمک کنند [9, 10].
در این مطالعه یک مورد نادر و تهاجمی از استئوما سینوس فرونتواتموئیدال با گسترش داخل جمجمهای که با حملات مکرر آپنه خواب تظاهر پیدا کرده است، ارائه شده است.
معرفی بیمار
مردی 27 ساله با شکایت سردرد و حملات مکرر آپنه هنگام خواب به بیمارستان بیستون مراجعه کرد. ایشان از بدتر شدن مزمن سردرد پیشانی و کاهش حس بویایی در 3 ماه قبل از مراجعه هم شاکی بودند. ایشان سابقه سینوزیت مزمن با احتقان بینی سمت چپ را هم ذکر میکردند.
در معاینه رینوسکوپیک، مخاط پر احتقان و پولیپهای متعدد در حفره بینی مشهود بود. ترشح پاتولوژیک یا آبکی مشاهده نشد.
توموگرافی کامپیوتری، سینوسهای پارانازال و جمجمه توده فیبرو استخوانی وسیع را در سینوس فرونتال با گسترش به داخل جمجمه را نشان داد (تصویر شماره 1 الف-ب-پ-ت).
استئوماها
استئوماها تومورهای استخوانی خوش خیم و با رشد آهسته هستند که بیشتر در استخوانهای جمجمه یا فک پایین دیده میشود [1]. نظریههای مختلفی (بهعنوان مثال، رشدی، آسیبزا و عفونی) برای توضیح پاتوژنز استئوما وجود دارد [2، 3]؛ بااینحال، علت دقیق مشخص نمیباشد [4].
عوامل رشدی
برخی نظریهها نشان میدهند که عوامل رشدی میتوانند در رشد و گسترش استوماهای سینوس فرونتال نقش داشته باشند. این عوامل ممکن است شامل تغییرات در فعالیت سلولهای استخوانی و لیفی، اختلالات در سیگنالدهی سلولی و فرایندهای رشد و تکثیر سلولی باشند [2].
عوامل آسیبزا
برخی فرضیهها نشان میدهند که آسیبهای مکانیکی، تروما یا ضربه به ناحیه سینوس فرونتال میتوانند رشد و گسترش استوماها را تحریک کنند. این آسیبها ممکن است باعث تغییرات در بافت استخوانی و لیفی شوند و فرایندهای ناهموار رشد را آغاز کنند [2، 5].
عوامل عفونی
در برخی موارد، عفونتهای ناحیه سینوس فرونتال میتوانند به رشد استوماها مرتبط باشند. عفونتهای باکتریایی یا قارچی میتوانند بهعنوان عوامل محرک باعث تحریک و التهاب در بافتهای استخوانی و لیفی سینوس فرونتال شوند و رشد تومور را تسریع کنند [1، 6].
استئوماها معمولاً بدون علامت هستند و درمان محافظهکارانه توصیه میشود [7]. بااینحال در موارد نادر، این تومورها میتوانند بسیار رشد کنند و به ساختارهای هم جوار مانند مغز، چشم یا حفره بینی گسترش یابند و منجر به ایجاد علائم بالینی شوند. درمان انتخابی برای استئومای سینوس پارانازال علامتدار، انجام عمل جراحی میباشد [1، 3]. جراحی را میتوان بسته به اندازه و محل تومور با استفاده از روش اندوسکوپیک با دسترسی از طریق حفره بینی، یا روش میکروسکوپیک با دسترسی از طریق جمجمه یا ترکیبی از این دو روش انجام داد [1، 8].
آپنه خواب
آپنه خواب یک اختلال خواب است که در آن تنفس شخص در طول خواب بهطور مکرر و موقتاً قطع میشود یا بهشدت کاهش مییابد. این قطع و کاهش تنفس میتواند بهمدت چند ثانیه تا چند دقیقه ادامه داشته باشد و ممکن است در طول شب چندین بار تکرار شود. توقف تنفس در آپنه خواب میتواند باعث کاهش سطح اکسیژن خون و افزایش دیاکسیدکربن در بدن شود. آپنه خواب به سه دسته اصلی تقسیم میشود [9, 10]:
آپنه خواب مرکزی
در این نوع آپنه خواب، مشکل از سیستم عصبی مرکزی خروجی تنفسی میباشد. در این حالت، مغز نشانههای تنفسی را بهدرستی تنظیم نمیکند و بهطور موقت تنفس متوقف میشود. علاوهبراین، بیماران ممکن است بهدلیل از دست دادن پیشرانه تنفسی، علائمی ازجمله بیدار شدن و سردرد صبحگاهی را تجربه کنند.
آپنه خواب انسدادی
این نوع آپنه خواب رایجترین نوع آپنه خواب است و بهدلیل انسداد مسیر هوایی در طول خواب ایجاد میشود. در آپنه خواب انسدادی، عضلات حلق و زبان در حین خواب میباشد و باعث بسته شدن مسیر هوایی میشود. این بازدمهای انسدادی منجر به توقف تنفس و کاهش سطح اکسیژن خون میشود. شخص ممکن است بیدار شود تا مسیر هوایی را باز کند و سپس دوباره به خواب برود که این فرآیند میتواند چندین بار در طول شب تکرار شود.
آپنه خواب مختلط
در این نوع آپنه خواب، علائم و نشانههای آپنه خواب مرکزی و انسدادی همزمان وجود دارند. در برخی از موارد، آپنه خواب انسدادی به آپنه خواب مرکزی تبدیل میشود و برعکس.
این اختلال معمولاً بهدلیل انسداد غیرطبیعی یا تنگی مسیرهای تنفسی در طول خواب رخ میدهد. عواملی مانند آبسه درون دیواره بینی و گلو، چاقی، تنگی مجرای هوایی بینی و حلق، ساختارهای تنفسی غیرطبیعی، ضعف عضلات تنفسی و عوامل نورولوژیکی میتوانند به ظهور آپنه خواب کمک کنند [9, 10].
در این مطالعه یک مورد نادر و تهاجمی از استئوما سینوس فرونتواتموئیدال با گسترش داخل جمجمهای که با حملات مکرر آپنه خواب تظاهر پیدا کرده است، ارائه شده است.
معرفی بیمار
مردی 27 ساله با شکایت سردرد و حملات مکرر آپنه هنگام خواب به بیمارستان بیستون مراجعه کرد. ایشان از بدتر شدن مزمن سردرد پیشانی و کاهش حس بویایی در 3 ماه قبل از مراجعه هم شاکی بودند. ایشان سابقه سینوزیت مزمن با احتقان بینی سمت چپ را هم ذکر میکردند.
در معاینه رینوسکوپیک، مخاط پر احتقان و پولیپهای متعدد در حفره بینی مشهود بود. ترشح پاتولوژیک یا آبکی مشاهده نشد.
توموگرافی کامپیوتری، سینوسهای پارانازال و جمجمه توده فیبرو استخوانی وسیع را در سینوس فرونتال با گسترش به داخل جمجمه را نشان داد (تصویر شماره 1 الف-ب-پ-ت).
تصویربرداری رزونانس مغناطیسی مغز با و بدون کنتراست انجام شد که یک ضایعه بزرگ داخل جمجمه فرونتال با قطر حدود 8 سانتیمتر مشخص شد. توده سیگنال ناهمگن داشت و بافت مغز اطراف را تحت فشار قرار داده بود.
باتوجهبه بزرگ بودن توده و علامتدار بودن بیمار، ایشان کاندید عمل جراحی برداشت تومور شدند. جهت برداشت کامل تومور، روش ترکیبی جراحی از طریق جمجمه و از طریق حفره بینی با استفاده از میکروسکوپ و اندوسکوپ برای ایشان انتخاب شد. در حین عمل جراحی برای برداشت تومور از طریق جمجمه یک فلپ پری کرانیال بزرگ ایجاد شد. کرانیوتومی وسیع دو طرفه پیشانی صورت گرفت.
بعد از کرانیوتومی و برداشت استخوان جمجمه، یک ضایعه وسیع با درگیری کامل سینوس فرونتال که به داخل سخت شامه گسترش یافته بود، مشخص شد. با استفاده از لوازم میکروسرجری و تحت دید با میکروسکوپ، توده به شکل کامل برداشته شد (تصویر شماره 2).
باتوجهبه بزرگ بودن توده و علامتدار بودن بیمار، ایشان کاندید عمل جراحی برداشت تومور شدند. جهت برداشت کامل تومور، روش ترکیبی جراحی از طریق جمجمه و از طریق حفره بینی با استفاده از میکروسکوپ و اندوسکوپ برای ایشان انتخاب شد. در حین عمل جراحی برای برداشت تومور از طریق جمجمه یک فلپ پری کرانیال بزرگ ایجاد شد. کرانیوتومی وسیع دو طرفه پیشانی صورت گرفت.
بعد از کرانیوتومی و برداشت استخوان جمجمه، یک ضایعه وسیع با درگیری کامل سینوس فرونتال که به داخل سخت شامه گسترش یافته بود، مشخص شد. با استفاده از لوازم میکروسرجری و تحت دید با میکروسکوپ، توده به شکل کامل برداشته شد (تصویر شماره 2).
بعد از برداشت تومور، استخوان حفره جمجمه قدامی چپ و دیواره خلفی سینوس فرونتال و قاعده جمجمه به شکل کامل بازسازی شد.
برای تکمیل عمل، آندوسکوپی دو طرفه قاعده جمجمه از طریق حفره بینی صورت گرفت. با استفاده از دید اندوسکوپیک، اتموئیدوتومی قدامی و خلفی همراه با آنتروستومی داخلی انجام شد. بعد از اطمینان از برداشت کامل تومور، قاعده جمجمه به شکل کامل بازسازی شد.
بعد از اتمام عمل جراحی، بیمار با حال عمومی خوب به بخش جراحی اعصاب منتقل شدند. درمانهای دارویی شامل آنتیبیوتیک و داروهای ضدتشنج برای ایشان تجویز شد. توده استخوانی جهت بررسی به بخش پاتولوژی ارسال شد که گزارش هیستوپاتولوژی استوما را تأیید کرد.
بیمار تا 3 روز بعد از عمل جراحی در بخش جراحی اعصاب بستری و تحت نظر بودند. خوشبختانه علائم ایشان به خوبی بهبود یافتند و با حال عمومی خوب و بدون نقص عصبی مرخص شدند.
در ویزیت 6 هفتهای بعد از عمل جراحی، ایشان از بهبود کامل سردرد و کاهش چشمگیر حملات آپنه هنگام خواب ابراز رضایت کامل داشتند.
بحث
استئوماهای سینوسهای پارانازال تومورهای خوش خیم و با رشد آهسته هستند [1]. اگرچه این تومورها اکثراً کوچک و بدون علامت هستند و بهطور اتفاقی کشف میشوند، اما بسته به محل و اندازه خود میتوانند عوارض بالینی مختلفی را ایجاد کنند [5]. این تومورها ممکن است با اثر مستقیم تودهای یا با انسداد علامتدار شوند [11]. شایعترین تظاهرات بالینی عبارتاند از سینوزیت فرونتال و سردرد. همچنین استوما میتواند همراه با پولیپ بینی و موکوسل باشد [12].
رشد خلفی استئومای سینوس فرونتال ممکن است منجر به درگیری داخل جمجمه و گسترش به داخل سخت شامه شود [12] که این گسترش میتواند منجر به ایجاد عوارضی مانند فیستول مایع مغزی نخاعی، مننژیت، پنوموسفالوس یا آبسه مغزی شود [6].
بهطورکلی استئومها گرد یا بیضی شکل، سفت، سفید مایل به زرد و با حدود مشخص هستند [5]، اما درمورد مطالعه حاضر تومور بسیار بزرگ با حدود نامشخص و گسترش وسیع به داخل جمجمه، حفره چشم و حفره بینی بود [1] که میتواند نشاندهنده تشخیص دیرهنگام در این بیمار باشد. هرچند چندین نظریه (بهعنوان مثال، آسیبزا، عفونی، ژنتیکی و رشدی) برای توضیح وقوع آنها مطرح شده است، اما علت دقیق ایجاد استئوما نامشخص است [7].
طبق نظریه عفونی، التهاب مزمن باعث تحریک استخوان میشود. این تحریک باعث تکثیر استئوبلاستها در داخل سینوس و ایجاد موکوپریوستئوم میشود [3]. برخی مطالعات ارتباط بین شرایط التهابی مزمن مانند پولیپ بینی و رینوسینوزیت مزمن را با ایجاد استئوما شرح دادهاند. باوجوداین، مشخص نیست که آیا التهاب مزمن یا تشکیل استئوما ارتباط قطعی دارد یا خیر [1، 3]. درمورد نیاز به مداخله جراحی در موارد بدون علامت اختلاف نظر وجود دارد. بااینحال، در موارد علامتدار یا در مورد گسترش به داخل حفره چشم یا درگیری داخل جمجمه، درمان جراحی اجباری است [1، 12].
هدف از برداشتن کامل تومور، حفاظت از ساختارهای حیاتی اطراف و اجازه تخلیه کافی محتویات سینوس مسدودشده میباشد [4]. بسته به محل و اندازه تومور میتوان از رویکرد جراحی از طریق بینی، جراحی از طریق جمجمه و یا ترکیب این دو روش استفاده کرد [1، 4]. دسترسی از طریق بینی معمولاً برای استئومای خیلی بزرگ توصیه نمیشود [13]. استئوماهایی که بهصورت بسیار جانبی در سینوس فرونتال قرار دارند یا بهطور گسترده به آن متصل هستند باید از طریق جمجمه تحت عمل جراحی قرار گیرند [1، 13].
در این مطالعه، بیمار با شکایت سردرد و حملات مکرر آپنه هنگام خواب مراجعه کرده بود. هرچند وجود سردرد در استوماهای بزرگ خیلی ناشایع نمیباشد، اما حملات مکرر آپنه هنگام خواب بسیار نادر است [1]. آپنه خواب یک اختلال خواب بالقوه خطرناک است که در آن تنفس بهطور مکرر متوقف و شروع میشود [9، 14].
این اختلال معمولاً بهدلیل انسداد غیرطبیعی یا تنگی مسیرهای تنفسی در طول خواب رخ میدهد. عواملی مانند آبسه درون دیواره بینی و گلو، چاقی، تنگی مجرای هوایی بینی و حلق، ساختارهای تنفسی غیرطبیعی، ضعف عضلات تنفسی و عوامل نورولوژیکی میتوانند به ظهور آپنه خواب کمک کنند [10].
علائم آپنه خواب شامل توقف ناگهانی تنفس، صدای بلند و غیرطبیعی تنفس در طول خواب، کاهش سطح اکسیژن خون، بیدار شدن مکرر در شب، خستگی روزانه، خوابآلودگی در طول روز، سردرد صبحگاهی و اختلالات خلقی مانند افسردگی هستند [10].
پاتوفیزیولوژی آپنه خواب به این صورت است که در حین خواب، عضلات مربوط به تنفس و تنفس قفسه سینه فعالیت کمتری دارند. این امر باعث میشود مسیرهای تنفسی بسته یا تنگ شوند و جریان هوا به حداقل برسد یا متوقف شود. بهعبارتدیگر فشار هوای تنفسی در مجرای تنفسی از بین میرود و نتیجه آن توقف تنفسی موقت است. در این حالت، بدن به اندازه کافی اکسیژن دریافت نمیکند و سطح دیاکسیدکربن در خون افزایش مییابد.
این توقفها معمولاً تا زمانی که مغز در مورد کاهش سطح اکسیژن و افزایش دیاکسیدکربن در خون آگاه شود، ادامه پیدا میکنند و سپس مغز به بیدار شدن فرد فرمان میدهد. این تحریک باعث بازگشت جریان هوا به مسیرهای تنفسی میشود و تنفس فعال مجدد آغاز میشود. این فرآیند بیدار شدن کوتاه است و معمولاً فرد کاملاً هوشیار نمیشود. بااینحال، این توقفها میتوانند تکرار شوند و به تکرار بیدار شدنهای کوتاه در طول شب منجر شوند که میتواند باعث اختلال خواب و استراحت نامناسب در طول روز شود [9].
تشخیص دقیق نوع آپنه خواب و مشخص کردن علت آن به ارزیابی تخصصی و دقیق نیاز دارد. برای تشخیص آپنه خواب، معمولاً از آزمونهای خوابشناسی مانند آزمون پلیسومنوگرافی و آزمون اکسیمتری استفاده میشود. درمان آپنه خواب شامل تغییر سبک زندگی مانند کاهش وزن در صورت چاقی، استفاده از دستگاههای مکانیکی تنفسی و در برخی موارد جراحی میباشد [12، 14].
نتیجهگیری
در مطالعه حاضر یک مورد بسیار نادر از حملات آپنه حین خواب ناشی از استئومای بسیار بزرگ فرونتو-اتموئیدال با گسترش به داخل جمجمه گزارش شده است. استئومای سینوس فرونتال در صورت تشخیص دیرهنگام میتواند با پیامدهای بالینی خطرناکی همراه باشد. تشخیص زودهنگام ضایعات پارانازال میتواند از گسترش داخل جمجمهای توده و پیامدهای ناگوار جلوگیری کند.
ملاحظات اخلاقی
پیروی از اصول اخلاق پژوهش
این مطالعه در کمیته اخلاق دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه با کد (IR.KUMS.REC.1402.188) تأیید شده است.
حامی مالی
این پژوهش هیچگونه کمک مالی از سازمانیهای دولتی، خصوصی و غیرانتفاعی دریافت نکرده است.
مشارکت نویسندگان
روششناسی: احسان علیمحمدی و سید رضا باقری؛ جمعآوری اطلاعات: کوثر محمدی؛ نگارش پیشنویس: کوثر محمدی و احسان علیمحمدی؛ نظارت: احسان علیمحمدی؛ مفهومسازی، تحقیق و بررسی، ویراستاری و نهاییسازی نوشته: همه نویسندگان.
تعارض منافع
بنابر اظهار نویسندگان این مقاله تعارض منافع ندارد.
برای تکمیل عمل، آندوسکوپی دو طرفه قاعده جمجمه از طریق حفره بینی صورت گرفت. با استفاده از دید اندوسکوپیک، اتموئیدوتومی قدامی و خلفی همراه با آنتروستومی داخلی انجام شد. بعد از اطمینان از برداشت کامل تومور، قاعده جمجمه به شکل کامل بازسازی شد.
بعد از اتمام عمل جراحی، بیمار با حال عمومی خوب به بخش جراحی اعصاب منتقل شدند. درمانهای دارویی شامل آنتیبیوتیک و داروهای ضدتشنج برای ایشان تجویز شد. توده استخوانی جهت بررسی به بخش پاتولوژی ارسال شد که گزارش هیستوپاتولوژی استوما را تأیید کرد.
بیمار تا 3 روز بعد از عمل جراحی در بخش جراحی اعصاب بستری و تحت نظر بودند. خوشبختانه علائم ایشان به خوبی بهبود یافتند و با حال عمومی خوب و بدون نقص عصبی مرخص شدند.
در ویزیت 6 هفتهای بعد از عمل جراحی، ایشان از بهبود کامل سردرد و کاهش چشمگیر حملات آپنه هنگام خواب ابراز رضایت کامل داشتند.
بحث
استئوماهای سینوسهای پارانازال تومورهای خوش خیم و با رشد آهسته هستند [1]. اگرچه این تومورها اکثراً کوچک و بدون علامت هستند و بهطور اتفاقی کشف میشوند، اما بسته به محل و اندازه خود میتوانند عوارض بالینی مختلفی را ایجاد کنند [5]. این تومورها ممکن است با اثر مستقیم تودهای یا با انسداد علامتدار شوند [11]. شایعترین تظاهرات بالینی عبارتاند از سینوزیت فرونتال و سردرد. همچنین استوما میتواند همراه با پولیپ بینی و موکوسل باشد [12].
رشد خلفی استئومای سینوس فرونتال ممکن است منجر به درگیری داخل جمجمه و گسترش به داخل سخت شامه شود [12] که این گسترش میتواند منجر به ایجاد عوارضی مانند فیستول مایع مغزی نخاعی، مننژیت، پنوموسفالوس یا آبسه مغزی شود [6].
بهطورکلی استئومها گرد یا بیضی شکل، سفت، سفید مایل به زرد و با حدود مشخص هستند [5]، اما درمورد مطالعه حاضر تومور بسیار بزرگ با حدود نامشخص و گسترش وسیع به داخل جمجمه، حفره چشم و حفره بینی بود [1] که میتواند نشاندهنده تشخیص دیرهنگام در این بیمار باشد. هرچند چندین نظریه (بهعنوان مثال، آسیبزا، عفونی، ژنتیکی و رشدی) برای توضیح وقوع آنها مطرح شده است، اما علت دقیق ایجاد استئوما نامشخص است [7].
طبق نظریه عفونی، التهاب مزمن باعث تحریک استخوان میشود. این تحریک باعث تکثیر استئوبلاستها در داخل سینوس و ایجاد موکوپریوستئوم میشود [3]. برخی مطالعات ارتباط بین شرایط التهابی مزمن مانند پولیپ بینی و رینوسینوزیت مزمن را با ایجاد استئوما شرح دادهاند. باوجوداین، مشخص نیست که آیا التهاب مزمن یا تشکیل استئوما ارتباط قطعی دارد یا خیر [1، 3]. درمورد نیاز به مداخله جراحی در موارد بدون علامت اختلاف نظر وجود دارد. بااینحال، در موارد علامتدار یا در مورد گسترش به داخل حفره چشم یا درگیری داخل جمجمه، درمان جراحی اجباری است [1، 12].
هدف از برداشتن کامل تومور، حفاظت از ساختارهای حیاتی اطراف و اجازه تخلیه کافی محتویات سینوس مسدودشده میباشد [4]. بسته به محل و اندازه تومور میتوان از رویکرد جراحی از طریق بینی، جراحی از طریق جمجمه و یا ترکیب این دو روش استفاده کرد [1، 4]. دسترسی از طریق بینی معمولاً برای استئومای خیلی بزرگ توصیه نمیشود [13]. استئوماهایی که بهصورت بسیار جانبی در سینوس فرونتال قرار دارند یا بهطور گسترده به آن متصل هستند باید از طریق جمجمه تحت عمل جراحی قرار گیرند [1، 13].
در این مطالعه، بیمار با شکایت سردرد و حملات مکرر آپنه هنگام خواب مراجعه کرده بود. هرچند وجود سردرد در استوماهای بزرگ خیلی ناشایع نمیباشد، اما حملات مکرر آپنه هنگام خواب بسیار نادر است [1]. آپنه خواب یک اختلال خواب بالقوه خطرناک است که در آن تنفس بهطور مکرر متوقف و شروع میشود [9، 14].
این اختلال معمولاً بهدلیل انسداد غیرطبیعی یا تنگی مسیرهای تنفسی در طول خواب رخ میدهد. عواملی مانند آبسه درون دیواره بینی و گلو، چاقی، تنگی مجرای هوایی بینی و حلق، ساختارهای تنفسی غیرطبیعی، ضعف عضلات تنفسی و عوامل نورولوژیکی میتوانند به ظهور آپنه خواب کمک کنند [10].
علائم آپنه خواب شامل توقف ناگهانی تنفس، صدای بلند و غیرطبیعی تنفس در طول خواب، کاهش سطح اکسیژن خون، بیدار شدن مکرر در شب، خستگی روزانه، خوابآلودگی در طول روز، سردرد صبحگاهی و اختلالات خلقی مانند افسردگی هستند [10].
پاتوفیزیولوژی آپنه خواب به این صورت است که در حین خواب، عضلات مربوط به تنفس و تنفس قفسه سینه فعالیت کمتری دارند. این امر باعث میشود مسیرهای تنفسی بسته یا تنگ شوند و جریان هوا به حداقل برسد یا متوقف شود. بهعبارتدیگر فشار هوای تنفسی در مجرای تنفسی از بین میرود و نتیجه آن توقف تنفسی موقت است. در این حالت، بدن به اندازه کافی اکسیژن دریافت نمیکند و سطح دیاکسیدکربن در خون افزایش مییابد.
این توقفها معمولاً تا زمانی که مغز در مورد کاهش سطح اکسیژن و افزایش دیاکسیدکربن در خون آگاه شود، ادامه پیدا میکنند و سپس مغز به بیدار شدن فرد فرمان میدهد. این تحریک باعث بازگشت جریان هوا به مسیرهای تنفسی میشود و تنفس فعال مجدد آغاز میشود. این فرآیند بیدار شدن کوتاه است و معمولاً فرد کاملاً هوشیار نمیشود. بااینحال، این توقفها میتوانند تکرار شوند و به تکرار بیدار شدنهای کوتاه در طول شب منجر شوند که میتواند باعث اختلال خواب و استراحت نامناسب در طول روز شود [9].
تشخیص دقیق نوع آپنه خواب و مشخص کردن علت آن به ارزیابی تخصصی و دقیق نیاز دارد. برای تشخیص آپنه خواب، معمولاً از آزمونهای خوابشناسی مانند آزمون پلیسومنوگرافی و آزمون اکسیمتری استفاده میشود. درمان آپنه خواب شامل تغییر سبک زندگی مانند کاهش وزن در صورت چاقی، استفاده از دستگاههای مکانیکی تنفسی و در برخی موارد جراحی میباشد [12، 14].
نتیجهگیری
در مطالعه حاضر یک مورد بسیار نادر از حملات آپنه حین خواب ناشی از استئومای بسیار بزرگ فرونتو-اتموئیدال با گسترش به داخل جمجمه گزارش شده است. استئومای سینوس فرونتال در صورت تشخیص دیرهنگام میتواند با پیامدهای بالینی خطرناکی همراه باشد. تشخیص زودهنگام ضایعات پارانازال میتواند از گسترش داخل جمجمهای توده و پیامدهای ناگوار جلوگیری کند.
ملاحظات اخلاقی
پیروی از اصول اخلاق پژوهش
این مطالعه در کمیته اخلاق دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه با کد (IR.KUMS.REC.1402.188) تأیید شده است.
حامی مالی
این پژوهش هیچگونه کمک مالی از سازمانیهای دولتی، خصوصی و غیرانتفاعی دریافت نکرده است.
مشارکت نویسندگان
روششناسی: احسان علیمحمدی و سید رضا باقری؛ جمعآوری اطلاعات: کوثر محمدی؛ نگارش پیشنویس: کوثر محمدی و احسان علیمحمدی؛ نظارت: احسان علیمحمدی؛ مفهومسازی، تحقیق و بررسی، ویراستاری و نهاییسازی نوشته: همه نویسندگان.
تعارض منافع
بنابر اظهار نویسندگان این مقاله تعارض منافع ندارد.
References
1.Farah RA, Poletti A, Han A, Navarro R. Giant frontal sinus osteoma and its potential consequences: Illustrative case. Journal of Neurosurgery: Case Lessons. 2021;1(21):CASE21105. [DOI:10.3171/CASE21105] [PMID]
2.Janović A, Antić S, Rakočević Z, Đurić M. Paranasal sinus osteoma: Is there any association with anatomical variations? Rhinology. 2013; 51(1):54-60. [DOI:10.4193/Rhino12.130] [PMID]
3.Umur AS, Gunhan K, Songu M, Temiz C, Yuceturk AV. Frontal sinus osteoma complicated with intracranial inflammatory polyp: A case report and review of the literature. Revue de Laryngologie Otologie Rhinologie. 2008; 129(4-5):333-6. [PMID]
4.Georgalas C, Goudakos J, Fokkens WJ. Osteoma of the skull base and sinuses. Otolaryngologic Clinics of North America. 2011; 44(4):875-90. [DOI:10.1016/j.otc.2011.06.008] [PMID]
5.Cheng KJ, Wang SQ, Lin L. Giant osteomas of the ethmoid and frontal sinuses: Clinical characteristics and review of the literature. Oncology Letters. 2013; 5(5):1724-30. [DOI:10.3892/ol.2013.1239] [PMID]
6.Lehmer LM, Kissel P, Ragsdale BD. Frontal sinus osteoma with osteoblastoma-like histology and associated intracranial pneumatocele. Head and Neck Pathology. 2012; 6(3):384-8. [DOI:10.1007/s12105-012-0332-0] [PMID]
7.Mali SB. Paranasal sinus osteoma: Review of literature. Oral Surgery. 2014; 7(1):3-11. [DOI:10.1111/ors.12066]
8.Licci M, Zweifel C, Hench J, Guzman R, Soleman J. Frontoethmoidal osteoma with secondary intradural mucocele extension causing frontal lobe syndrome and pneumocephalus: Case report and review of literature. World Neurosurgery. 2018; 115:301-8. [DOI:10.1016/j.wneu.2018.04.071] [PMID]
9.White DP. Sleep apnea. Proceedings of the American Thoracic Society. 2006; 3(1):124-8. [DOI:10.1513/pats.200510-116JH] [PMID]
10.Veasey SC, Rosen IM. Obstructive sleep apnea in adults. New England Journal of Medicine. 2019; 380(15):1442-9. [DOI:10.1056/NEJMcp1816152] [PMID]
11.Jurlina M, Janjanin S, Melada A, Prstacic R, Veselic AŠ. Large intracranial intradural mucocele as a complication of frontal sinus osteoma. Journal of Craniofacial Surgery. 2010; 21(4):1126-9. [DOI:10.1097/SCS.0b013e3181e57228] [PMID]
12.Park MC, Goldman MA, Donahue JE, Tung GA, Goel R, Sampath P. Endonasal ethmoidectomy and bifrontal craniotomy with craniofacial approach for resection of frontoethmoidal osteoma causing tension pneumocephalus. Skull Base. 2008; 18(1):67-72. [DOI:10.1055/s-2007-993046] [PMID]
13.Romano A, Orabona GDA, Pansini A, Abbate V, Cama A, Iaconetta G, et al. Endoscopic approach for paranasal sinuses osteomas: Our experience and review of literature. Oral and Maxillofacial Surgery Cases. 2019; 5(2):100094. [DOI:10.1016/j.omsc.2019.100094]
2.Janović A, Antić S, Rakočević Z, Đurić M. Paranasal sinus osteoma: Is there any association with anatomical variations? Rhinology. 2013; 51(1):54-60. [DOI:10.4193/Rhino12.130] [PMID]
3.Umur AS, Gunhan K, Songu M, Temiz C, Yuceturk AV. Frontal sinus osteoma complicated with intracranial inflammatory polyp: A case report and review of the literature. Revue de Laryngologie Otologie Rhinologie. 2008; 129(4-5):333-6. [PMID]
4.Georgalas C, Goudakos J, Fokkens WJ. Osteoma of the skull base and sinuses. Otolaryngologic Clinics of North America. 2011; 44(4):875-90. [DOI:10.1016/j.otc.2011.06.008] [PMID]
5.Cheng KJ, Wang SQ, Lin L. Giant osteomas of the ethmoid and frontal sinuses: Clinical characteristics and review of the literature. Oncology Letters. 2013; 5(5):1724-30. [DOI:10.3892/ol.2013.1239] [PMID]
6.Lehmer LM, Kissel P, Ragsdale BD. Frontal sinus osteoma with osteoblastoma-like histology and associated intracranial pneumatocele. Head and Neck Pathology. 2012; 6(3):384-8. [DOI:10.1007/s12105-012-0332-0] [PMID]
7.Mali SB. Paranasal sinus osteoma: Review of literature. Oral Surgery. 2014; 7(1):3-11. [DOI:10.1111/ors.12066]
8.Licci M, Zweifel C, Hench J, Guzman R, Soleman J. Frontoethmoidal osteoma with secondary intradural mucocele extension causing frontal lobe syndrome and pneumocephalus: Case report and review of literature. World Neurosurgery. 2018; 115:301-8. [DOI:10.1016/j.wneu.2018.04.071] [PMID]
9.White DP. Sleep apnea. Proceedings of the American Thoracic Society. 2006; 3(1):124-8. [DOI:10.1513/pats.200510-116JH] [PMID]
10.Veasey SC, Rosen IM. Obstructive sleep apnea in adults. New England Journal of Medicine. 2019; 380(15):1442-9. [DOI:10.1056/NEJMcp1816152] [PMID]
11.Jurlina M, Janjanin S, Melada A, Prstacic R, Veselic AŠ. Large intracranial intradural mucocele as a complication of frontal sinus osteoma. Journal of Craniofacial Surgery. 2010; 21(4):1126-9. [DOI:10.1097/SCS.0b013e3181e57228] [PMID]
12.Park MC, Goldman MA, Donahue JE, Tung GA, Goel R, Sampath P. Endonasal ethmoidectomy and bifrontal craniotomy with craniofacial approach for resection of frontoethmoidal osteoma causing tension pneumocephalus. Skull Base. 2008; 18(1):67-72. [DOI:10.1055/s-2007-993046] [PMID]
13.Romano A, Orabona GDA, Pansini A, Abbate V, Cama A, Iaconetta G, et al. Endoscopic approach for paranasal sinuses osteomas: Our experience and review of literature. Oral and Maxillofacial Surgery Cases. 2019; 5(2):100094. [DOI:10.1016/j.omsc.2019.100094]
مقاله مروری: گزارش مورد |
موضوع مقاله:
تخصصي
دریافت: 1402/2/28 | پذیرش: 1402/8/2 | انتشار: 1402/10/10
دریافت: 1402/2/28 | پذیرش: 1402/8/2 | انتشار: 1402/10/10
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
تمامی آثار مجله دانشگاه علوم پزشکی گیلان تحت مجوز
Creative Commons
Attribution-NonCommercial 4.0 است.
تماس با ما
کد پستی : 93345-41938
تلفن نمابر: 0133330939
وبسایت: http://journal.gums.ac.irو ایمیل: medjour@gums.ac.ir
