چکیده مقدمه: ترکیبات نیتریت و نیترات از عوامل آلاینده منابع آب‌های زیرزمینی محسوب می‌شوند که در سال‌های اخیر به علت گسترش فاضلاب‌های شهری، صنعتی و کشاورزی، میزان متوسط آنها رو به افزایش گذاشته‌است. نیتریت و نیترات در بخش‌های ابتدائی روده کوچک بسرعت جذب و وارد خون می شوند که نیتریت در خون بسرعت به نیترات اکسید شده، سپس طی فرآیندی هموگلوبین خون را تبدیل به متهموگلوبین تبدیل می‌کند. در این حالت هموگلوبین توانایی برقراری پیوند با اکسیژن و گاز کربنیک و در نتیجه انتقال آن بین بافت‌ها و ریه‌ها را نخواهد داشت. هدف: این مطالعه به منظور بررسی میزان نیتریت و نیترات در منابع آب آشامیدنی شهر سمنان در سال 1381 انجام گرفت. مواد و روش‌ها: نمونه از کلیه منابع(هر 15 منبع) و در تمام فصل‌های سال به‌صورت ماهی یکبار گرفته شد که 120 مورد با حجم نمونه هر کدام ml900 بوده‌است. میزان نیتریت و نیترات منابع آب آشامیدنی شهر سمنان در 4 فصل سال 1381 با دستگاه اسپکتروفتومتر DR 2000 آزمایشگاه شرکت آب و فاضلاب سمنان مورد بررسی قرار گرفت. نتایج: در بهارغلظت نیتریت در کلیه منابع و درتابستان درچاه شماره ١شمال شرق و چاه صدا و سیما بیش از حد توصیه‌شده سازمان بهداشت‌جهانی(2/0 میلی‌گرم در لیتر) بدست آمد. ولی در پاییز فقط چاه صدا و سیما مقداری بالاترازاین‌حدداشت و بالاخره در زمستان مقدارنیتریت کلیه منابع آب شهر کمتر از حد توصیه شده بود. غلظت نیترات در بهار فقط در چاه صدا و سیما با غلظت 26 میلی‌گرم در لیتر در ردیف آب‌های آلوده و بقیه منابع آب جزء آب‌های کمی آلوده (کمتر از 20 میلی‌گرم در لیتر) قرار گرفتند. در تابستان غلظت نیترات در کلیه منابع آب شرب کمتر از 20 میلی گرم در لیتر و جزء آب‌های کمی آلوده بود. در پاییز تنها چاه صدا و سیما با غلظت 22 میلی گرم در لیتر جزء آب‌های آلوده و بقیه منابع با غلظت کمتر از 20 میلی گرم در لیتر جزء آب‌های کمی آلوده و سرانجام در زمستان کلیه منابع با غلظت کمتر از 20 میلی گرم در لیتر جزء آب‌های کمی آلوده قرار گرفتند. نتیجه‌گیری: با توجه به طبقه بندی آلودگی آب برحسب وجود نیترات که چنانچه از 20 میلی‌گرم در لیتر کمتر باشد، آب‌های کمی آلوده محسوب می شوند، منابع آب شرب شهر سمنان به جزء چاه صداو سیما، در کلیه فصول جزء آب‌های کمی آلوده قرار داشتند. چاه صدا و سیما در بهار و پاییز جزء آب‌های آلوده و در تابستان و زمستان جزء آب‌های کمی آلوده بود. کلیه منابع آب در بهار دارای نیتریت بیشتر از حد توصیه شده WHO بودند. همچنین چاه صدا و سیما در مقایسه با سایر منابع تأمین کننده آب شرب شهر سمنان آلودگی بیشتری با نیترات و نیتریت داشت.

واژه‌های کلیدی: آلودگی آب، متهموگلوبینمیا، نیترات، نیتریت

متن کامل [PDF 133 kb]   (2501 دریافت)