دوره 34، شماره 3 - ( 7-1404 )
جلد 34 شماره 3 صفحات 223-210 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Research code: مقاله مروری است
Ethics code: مقاله مروری است
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Amirmohammadi H, Masrouri S. Challenges and Benefits of Using the Data Envelopment Analysis Method for Healthcare System Evaluation. JGUMS 2025; 34 (3) :210-223
URL: http://journal.gums.ac.ir/article-1-2751-fa.html
URL: http://journal.gums.ac.ir/article-1-2751-fa.html
امیرمحمدی حمیرا، مسروری سیمین. چالش‌ها و فرصت‌های سیستم‌های بهداشتی و درمانی: نقش تحلیل پوششی داده‌ها در ارزیابی آن‌ها. مجله علوم پزشکی گیلان. 1404; 34 (3) :210-223
1- گروه ریاضی، دانشکده ریاضی، واحد لاهیجان، دانشگاه آزاد اسلامی، لاهیجان، ایران.
چکیده: (556 مشاهده)
زمینه امروزه، سیستم‌های بهداشتی و درمانی با‌توجه‌به پیچیدگی‌های موجود و رویارویی با چالش‌های مختلف به حرکت به‌سوی رویکردهای نوآورانه نیاز دارند. بهبود عملکرد خدمات بهداشت عمومی و تضمین پایداری این خدمات به میزان زیادی به درجه سازگاری آن‌ها با تغییر نیازمندی‌ها بستگی دارند. مدیریت درست و عملکرد مؤثر برای ارتقای کیفیت سیستم‌های بهداشتی و درمانی تنها از راه تقویت هم‌زمان اثربخشی و کارایی ممکن است. تحلیل پوششی داده‌ها به‌عنوان ابزاری قدرتمند، یک شاخه مهم از تحقیق در عملیات است و راهکارهای تحول‌آفرین و داده‌هایی حیاتی برای سیاست‌گذاران بهداشت و درمان فراهم می‌آورد.
هدف هدف این مقاله آشنا کردن دست‌اندرکاران و مسئولین نظام سلامت کشور با مزایای تحلیل پوششی داده‌ها (DEA) و ایجاد انگیزه در آنان آنان برای کاربرد این روش ارزیابی ریاضی جهت بررسی و بهبود کارایی و اثربخشی واحدهای مختلف بهداشتی و درمانی است.
روش‌ها برای تهیه این مقاله مروری روایتی پس از جست‌وجو در پایگاه‌های اطلاعاتی ساینس دایرکت، مدلاین، پابمد، پایگاه مرکز اطلاعات علمی جهاد دانشگاهی، اسکوپوس و گوگل‌اسکالر ابتدا 76 مقاله به دست آمد که در ادامه با‌توجه‌به معیارهای بررسی، 31 مقاله با متن کامل انتخاب شد و مورد بررسی قرار گرفت.
یافته‌ها با پیچیده‌تر شدن چشم‌انداز بهداشت و درمان، نیاز به راهکارهای کاربردی و مفید برای سامان‌دهی کارایی، اثربخشی و کیفیت درمان در این برهه حساس به‌شدت احساس می‌شود. با کمک تحلیل پوششی داده‌ها می‌توان کارایی مراکز بهداشتی و درمانی اعم از بیمارستان‌ها، مراکز بهداشت و حتی مراکز آموزشی و پژوهشی را بررسی کرد. با داشتن داده‌های مورد‌نیاز و با‌توجه‌به نوع مشکلی که مدیران با آن رو‌به‌رو هستند، می‌توان مدلی را طراحی کرد که ارزیابی واحد مورد بررسی به‌صورت کمی یا کیفی انجام گیرد. ارزیابی می‌تواند شامل تعداد نیروی انسانی، جایگاه افراد از‌نظر نوع تخصص، میزان حقوق و انگیزه و همچنین در‌رابطه‌با تجهیزات، نوع و محل کاربرد برای استفاده بهینه و حتی سود‌دهی بیشتر و خودکفا کردن مراکز بهداشتی و درمانی نیز باشد. در‌حالی‌که DEA فرهنگ بهبود پایدار را ترویج می‌دهد و لازم است به محدودیت‌ها و چالش‌های همراه با آن نیز توجه ویژه شود.
نتیجه‌گیری تحلیل پوششی داده‌ها می‌تواند به شناسایی و تجزیه‌و‌تحلیل کارایی واحدهای درمانی (مانند بیمارستان‌ها، کلینیک‌ها و مراکز بهداشتی) کمک کند. برخی از کاربردهای موفق DEA در محیط‌های بهداشتی عبارت‌اند از: تعیین کارایی، بهینه‌سازی منابع، اندازه‌گیری و ارزیابی کیفیت ارائه خدمات، مقایسه عملکرد واحدها، شناسایی نیازها و هدایت مدیران به سوی اتخاذ تدابیر و تصمیم‌گیری درست.
هدف هدف این مقاله آشنا کردن دست‌اندرکاران و مسئولین نظام سلامت کشور با مزایای تحلیل پوششی داده‌ها (DEA) و ایجاد انگیزه در آنان آنان برای کاربرد این روش ارزیابی ریاضی جهت بررسی و بهبود کارایی و اثربخشی واحدهای مختلف بهداشتی و درمانی است.
روش‌ها برای تهیه این مقاله مروری روایتی پس از جست‌وجو در پایگاه‌های اطلاعاتی ساینس دایرکت، مدلاین، پابمد، پایگاه مرکز اطلاعات علمی جهاد دانشگاهی، اسکوپوس و گوگل‌اسکالر ابتدا 76 مقاله به دست آمد که در ادامه با‌توجه‌به معیارهای بررسی، 31 مقاله با متن کامل انتخاب شد و مورد بررسی قرار گرفت.
یافته‌ها با پیچیده‌تر شدن چشم‌انداز بهداشت و درمان، نیاز به راهکارهای کاربردی و مفید برای سامان‌دهی کارایی، اثربخشی و کیفیت درمان در این برهه حساس به‌شدت احساس می‌شود. با کمک تحلیل پوششی داده‌ها می‌توان کارایی مراکز بهداشتی و درمانی اعم از بیمارستان‌ها، مراکز بهداشت و حتی مراکز آموزشی و پژوهشی را بررسی کرد. با داشتن داده‌های مورد‌نیاز و با‌توجه‌به نوع مشکلی که مدیران با آن رو‌به‌رو هستند، می‌توان مدلی را طراحی کرد که ارزیابی واحد مورد بررسی به‌صورت کمی یا کیفی انجام گیرد. ارزیابی می‌تواند شامل تعداد نیروی انسانی، جایگاه افراد از‌نظر نوع تخصص، میزان حقوق و انگیزه و همچنین در‌رابطه‌با تجهیزات، نوع و محل کاربرد برای استفاده بهینه و حتی سود‌دهی بیشتر و خودکفا کردن مراکز بهداشتی و درمانی نیز باشد. در‌حالی‌که DEA فرهنگ بهبود پایدار را ترویج می‌دهد و لازم است به محدودیت‌ها و چالش‌های همراه با آن نیز توجه ویژه شود.
نتیجه‌گیری تحلیل پوششی داده‌ها می‌تواند به شناسایی و تجزیه‌و‌تحلیل کارایی واحدهای درمانی (مانند بیمارستان‌ها، کلینیک‌ها و مراکز بهداشتی) کمک کند. برخی از کاربردهای موفق DEA در محیط‌های بهداشتی عبارت‌اند از: تعیین کارایی، بهینه‌سازی منابع، اندازه‌گیری و ارزیابی کیفیت ارائه خدمات، مقایسه عملکرد واحدها، شناسایی نیازها و هدایت مدیران به سوی اتخاذ تدابیر و تصمیم‌گیری درست.
مقاله مروری: مقاله مروری |
موضوع مقاله:
عمومى
دریافت: 1403/9/23 | پذیرش: 1403/12/18 | انتشار: 1404/7/10
دریافت: 1403/9/23 | پذیرش: 1403/12/18 | انتشار: 1404/7/10
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
تمامی آثار مجله دانشگاه علوم پزشکی گیلان تحت مجوز
Creative Commons
Attribution-NonCommercial 4.0 است.
تماس با ما
کد پستی : 93345-41938
تلفن نمابر: 0133330939
وبسایت: http://journal.gums.ac.irو ایمیل: medjour@gums.ac.ir
