مقدمه
پاندمی کووید 19‌ در سراسر کشورهای جهان، اثرات منفی روانی‌ اجتماعی برای خانواده‌ها به همراه داشته است. در یک پژوهش انجام‌شده در ایران، فراگیری اضطراب شدید در زنان متأهل 20 تا 30 سال، برابر با 11/9 درصد بوده است [1]. بیشتر مطالعات درباره پاندمی و اجرای قرنطینه، اثرات روانی منفی مانند علائم استرس پس از ضربه، سردرگمی و عصبانیت را گزارش می‌دهند. استرس‌زا‌های ناشی از پاندمی و قرنطینه، شامل مدت زمان قرنطینه، ترس از عفونت، ناامیدی، کسالت، منابع و اطلاعات ناکافی و ضرر مالی بوده‌اند [2]. در زمان فاصله‌گذاری اجتماعی، فعالیت‌های خانواده‌ها با فرزندان، نیازمند تلاش بیشتری از سوی والدین و سرپرستان است، مانند انطباق دادن خود با دور‌کاری، کارهای منزل و مراقبت از فرزندان [3]. این مسئله با توجه به اینکه زنان عهده‌دار مسئولیت مراقبت‌های بهداشتی در خانواده‌اند، حائز اهمیت است [4].
بنا‌بر الگوی استرس، افراد از نظر توانایی پاسخ دادن به حوادث غیر‌عادی مانند بیماری با یکدیگر متفاوت‌اند [5]. استرس ادراک‌شده یک تعامل بین افراد و محیط [6] و ارزیابی آن وابسته به دیدگاه‌های افراد در مورد اهمیت موضوع و پیامد آن است [7]. یکی از عوامل شخصی مؤثر بر ادراک فرد از شرایط استرس، داشتن احساس معنا در زندگی به عنوان یک احساس ذهنی شخصی از معناداری، از جمله احساس هدف یا جهت، درک شرایط زندگی و اهمیت آن است [8]. علاقه به معنا و ایجاد آن در بافت رویداد‌های پر‌استرس زندگی رشد می‌کند [7]، چنان‌که مطالعه بر روی بیماران نشان داده است که با روی آوردن به اثرات معنا در زندگی می‌توان علائم روانی استرس را کاهش داد [8].
علاوه بر داشتن احساس معنا در زندگی، تنظیم‌شناختی هیجان نیز می‌تواند کنترل هیجانی مؤثری در موقعیت‌های دشوار فراهم کند. مطالعات اخیر نشان داده است، افرادی که از تنظیم‌شناختی هیجان بیشتری برخوردارند، استرس کمتری را تجربه می‌‌کنند [9]. در عین ‌حال، این سازه مؤثر در انطباق افراد با شرایط استرس‌زاست، زیرا کمک می‌کند که فرد چه هیجانی را، چه هنگام و به چه شکل ابراز یا تجربه کند [10]. راهبردهای تنظیم‌شناختی هیجان به دو گروه راهبردهای مثبت و منفی تقسیم می‌شوند. راهبردهای مثبت شامل پذیرش، توجه مجدد به برنامه‌ریزی، توجه مجدد مثبت، ارزیابی مجدد مثبت هستند که راهبردهای مثبت در مقابله با رویدادهای استرس‌زا هستند. این راهبرد‌‌های مثبت منجر به بهبود عزت‌نفس و صلاحیت‌های اجتماعی می‌شوند. راهبردهای منفی نیز شامل سرزنش خود، سرزنش دیگران، نشخوار‌ ذهنیو فاجعه‌آمیز پنداری هستند که راهبرد‌های ناسازگارانه در مقابله با رویداد‌های استرس‌زا هستند و درنهایت منجر به استرس، افسردگی و سایر آسیب‎های روانی می‌شوند [11].
ارزیابی مجدد مثبت به عنوان یکی از راهبردهای سازگارانه با ایجاد یک حالت هوشیارانه در فرد، امکان تجلی منعطف ارزیابی‌ها به شکلی انطباقی‌تر را فراهم می‌آورد. بنابراین با پذیرش ذهنی تجربیات استرس‌آور، منابع شناختی دیگر آزاد می‌شود تا با فراگیرتر کردن دامنه توجه، وقایع لذت‌بخش و معنادار گسترش یابد و از این طریق انگیزه‌های اساسی را برای تعامل هدفمند با زندگی و معناداری ایجاد کند [12]. ارزیابی مجدد مثبت به عنوان یکی از راهبردهای مثبت تنظیم‌شناختی هیجان، پردازش بهتر موقعیت را فراهم می‌کند. به طوری که منجر به مدیریت هیجان و انطباق با شرایط استرس‌زا می‌شود. مدیریت مؤثر هیجان، می‌تواند درجه حساسیت را کاهش دهد. بنابراین، ابزار مهمــی بــرای رفــع اضطــراب عمومــی اســت [13].
با وجود اینکه مواردی از خودکشی در مردان به دلیل استرس و اضطراب پاندمی کووید 19 گزارش شده است [14, 15] اما یک مطالعه بر روی سلامت روانی زنان در مقایسه با مردان نشان داده است که آن‌ها به مراتب بیش از مردان دچار اضطراب و استرس در شرایط پاندمی کووید 19 شده‌اند [16]. این یک مسئله قابل تأمل است، زیرا افزایش میزان کار در منزل، مراقبت از کودکان، افراد مسن و یا اعضای بیمار خانواده که خود ناشی از اقدامات اضطراری بهداشتی در مبارزه با کووید 19 است، بار روانی سنگینی برای زنان در پی دارد [13]. به نظر می‌رسد پیامد‌های روانی ناشی از استرس پاندمی کووید 19 در خانواده‌های ایرانی نیز حاکم باشد. نیاز مبرمی وجود دارد که گروه‌های ویژه‌ای از متخصصان بهداشت روان، برای شرایط آسیب‌زا شکل بگیرند و خدمات لازم را مورد توجه قرار دهند [17]. مطالعه این مسئله بسیار حیاتی است، چراکه شناسایی عناصر آسیب‌زا و یا محافظت‌کننده روان‌شناختی در شرایط بحرانی و انجام مداخلات روان‌شناختی مانند تقویت حس معنا در زندگی و آموزش راهبردهای مثبت تنظیم‌شناختی هیجان در زمان مناسب، احتمال پیشگیری از آسیب‌های جدی ناشی از استرس ادراک‌ شده را فراهم می‌کند. در این مطالعه کوشیده‌ایم نقش متغیرهای پیش‌بین و مرتبط با استرس ادراک‌شده را همچون تنظیم‌شناختی هیجان و داشتن احساس معنا، بررسی کنیم.
یافته‌ها 
طرح آماری پژوهش، از نوع مقطعی تحلیلی و با کد اخلاق IR.IAU.LIAU.REC.1399.069، مصوب دانشگاه آزاد اسلامی واحد لاهیجان است. جامعه آماری پژوهش را زنان دانشجوی دانشگاه آزاد اسلامی واحد لاهیجان تشکیل می‌دهند. تعداد 100 زن دانشجو به روش نمونه‌گیری در دسترس، پرسش‌نامه‌ها را تکمیل کردند. به این ترتیب، پرسش‌نامه‌ها در طول مدت یک ماه (اردیبهشت سال 1399) به صورت آنلاین از طریق پیام‌رسان‌های اجتماعی (واتساپ و تلگرام) در اختیار شرکت‌کنندگان قرار گرفت. شرکت‌کنندگان در آزمون، توسط مجری آزمون‌ها، با توضیحاتی کامل در جریان اهداف پژوهش، اختیاری بودن شرکت و ادامه دادن در آن به صورت واضح و قابل درک، قرار گرفتند. همچنین جهت رعایت اصل رازداری و محرمانگی، از آوردن سؤالات مربوط به نام و اطلاعات شناسایی افراد در پرسش‌نامه‌ها خودداری شد. به شرکت‌کنندگان در پژوهش اطمینان خاطر داده شد که اطلاعات نزد پژوهشگران به صورت محرمانه باقی خواهد ماند. در پایان مطالعه، تلاش شد که آزمودنی‌ها از نتایج پژوهش به صورت کلی، آگاهی یابند. همچنین، قبل از ارائه سؤالات پرسش‌نامه، سؤالات جمعیت‌شناختی و پرسش‌هایی که مربوط به ملاک‌های ورود (زن بودن، دانشجو بودن و تمایل برای ورود به پژوهش) درج شد. ملاک‌های خروج نیز، ناقص ماندن پاسخ ها و عدم تکمیل پرسش‌نامه‌ها بود.
تجزیه و تحلیل آماری داده‌ها با نرم‌افزار SPSS نسخه 20 انجام شد. از شاخص‌های توصیفی (فراوانی، درصد فراوانی، میانگین و انحراف‌‌معیار) و آمار استنباطی (ضریب همبستگی پیرسون و آزمون نرمال بودن داده‌ها توسط آزمون کولموگروف اسمیرنف به عنوان پیش‌فرض‌ و رگرسیون خطی چندگانه با روش پس‌رو )استفاده شد. سطح معنی‌داری کمتر از 0/01 در نظر گرفته شد.
پرسش‌نامه معنای زندگی: پرسش‌نامه معنای زندگی طراحی شده توسط استیگر در سال 2010 دو بُعد معنا در زندگی، یعنی حضور معنا و جست‌وجوی معنا را با استفاده از 10 سؤال بر طیف 7درجه‌ای لیکرت (از کاملاً نادرست= 1 تا کاملاً درست= 7) مورد سنجش قرار می‌دهد. نمرات در دامنه 5 تا 35 قرار دارد. نمره بیشتر از 24 در بعد حضور و بیشتر از 24 در بُعد جست‌وجوی معنا مبین فردی است که احساس می‌کند زندگی‌اش معنا و هدف ارزشمندی دارد، با این حال به‌صراحت آن معنا و هدف را مورد بررسی قرار می‌دهد. نمره کمتر از 24 در این دو زیر‌مقیاس مبین فردی است که احتمالاً احساس می‌کند در زندگی‌اش معنا و هدف ارزشمندی ندارد و فعالانه معنا یا جست‌وجوی معنا را مورد بررسی قرار نمی‌دهد. ارزش ضریب آلفا برای همسانی درونی دو زیر‌مقیاس بین 0/87 تا 0/90 به دست آمده است. تحقیقات نشان می‌دهد که آزمون از اعتبار، ثبات و نمره‌ها از روایی هم‌گرا و افتراقی برخوردارند [18]. ساختار دو عاملی این ابزار در مطالعات مختلف مورد تأیید قرارگرفته است و شواهد حاکی از آن است که این ساختار در فرهنگ‌های مختلف مشابه است. آلفای کرونباخ در نمونه‌های ایرانی 0/75 به دست آمده است که نشان‌دهنده پایای قابل قبول پرسش‌نامه است [19]. در پژوهش حاضر، آلفای کرونباخ برای خرده‌مقیاس حضور 0/43 و برای جست‌وجو 0/83 محاسبه شد. 
پرسش‌نامه استرس ادراک‌شده: پرسش‌نامه استرس ادراک‌شده در سال 1983 توسط کوهن، کمارک و مرملسین ساخته شده است. این مقیاس، 14 گویه دارد. بر اساس طیف 5درجه‌ای لیکرت با نمره‌گذاری صفر تا 4 (هیچ، کم، متوسط، زیاد و خیلی زیاد) پاسخ داده می‌شود. در این مقیاس حداقل نمره صفر و حداکثر نمره 56 است. کسب نمره بالاتر به معنی استرس ادراک‌شده بیشتر است. آزمون استرس ادراک‌شده شامل دو خرده‌مقیاس ادراک منفی از استرس و خرده‌مقیاس ادراک مثبت از استرس که هر‌کدام به صورت 7سؤالی است. ضرایب پایایی همسانی درونی مقیاس از طریق ضریب آلفای کرونباخ در دامنه‌ای از 0/84 تا 0/86 به دست آمده است [20]. ضریب آلفای کرونباخ در نمونه‌های ایرانی این پرسش‌نامه 0/80 ارزیابی شد [21]. در پژوهش حاضر نیز ضریب آلفای کرونباخ برای دو خرده‌مقیاس استرس ادراک‌شده مثبت و منفی از 0/66 تا 0/71 به دست آمده است. 
پرسش‌نامه تنظیم‌شناختی هیجان‌: پرسش‌نامه تنظیم‌شناختی هیجان گرانفسکی، کراجی و اسپینوون ساخته شده در سال 2001 [22]، شامل 36 سؤال در مقیاس 5درجه‌ای لیکرت (هرگز=1، گاهی=2، معمولاً=3، اغلب=4، همیشه=5) است. حداقل و حداکثر نمره در هر زیرمقیاس به ترتیب 2 و 10 است و نمره بالاتر نشان‌دهنده استفاده بیشتر فرد از آن راهبرد شناختی محسوب می‌شود. در این مقیاس، تعداد 9 راهبرد شناختی ملامت خویش، پذیرش، نشخوارگری، تمرکز مجدد مثبت، تمرکز مجدد بر برنامه‌ریزی، ارزیابی مجدد مثبت، دیدگاه‌پذیری، فاجعه‌آمیز‌انگاری و ملامت دیگران مشخص شده است. ضریب آلفا برای خرده‌مقیاس‌های این پرسش‌نامه به وسیله گرانفسکی، کراجی و اسپینوون [22] نشان می‌دهد که آلفای کرونباخ بیشتر زیر‌مقیاس‌ها، از 0/80 فراتر رفته ‌است. آلفای کرونباخ در 9 زیر‌مقیاس نسخه فارسی تنظیم‌شناختی هیجان در دامنه 0/76 تا 0/92 قرار دارد [23]. روایی محتوای این آزمون بر اساس داوری هشت نفر از متخصصان روان‌شناسی بررسی و ضریب توافق کندال برای زیر‌مقیاس‌ها از 0/81 تا 0/92 محاسبه شد. در پژوهش حاضر، ضریب آلفای کرونباخ برای همه خرده‌مقیاس‌ها در دامنه‌ای از 0/67 تا 0/78 قرار دارد.
نتایج
در ابتدا ویژگی‌های جمعیت‌‌شناختی آزمودنی‌ها مربوط به سن و تحصیلات مورد ارزیابی قرار گرفت. شرکت‌کنندگان در پژوهش توصیفی حاضر، متشکل از 100 آزمودنی 20 تا 54ساله با میانگین و (انحراف معیار) 31/17 (8/76) بودند. از میان شرکت‌کنندگان 76/3 درصد از مقطع کارشناسی،19/2 درصد از مقطع کارشناسی ارشد و 4/5 درصد از مقطع دکترا بودند. در جدول شماره 1، میانگین، انحراف معیار و ضریب همبستگی نمرات آزمودنی‌ها در متغیر‌های استرس ادراک‌شده، زیر‌مقیاس‌های تنظیم‌شناختی ‌هیجان و معنای زندگی به تفکیک آمده است.


جهت بررسی همبستگی میان متغیرهای پژوهش، از آزمون ضریب همبستگی پیرسون استفاده شد، که شرح آن در جدول شماره 1 ارائه شده است. برای بررسی نرمال بودن داده‌ها از آزمون کولموگروف اسمیرنوف استفاده شد. برآورد به‌دست‌آمده پیش‌فرض‌های همبستگی پیرسون و رگرسیون را مورد تأیید قرار داد. 
طبق نتایج برآمده از جدول شماره 1، ضریب همبستگی بین استرس ادراک‌‌شده و برخی زیر‌مقیاس‌های منفی تنظیم‌شناختی‌ هیجان همچون سرزنش دیگران و نشخوار فکری و بین استرس ادراک‌شده و زیر مقیاس‌های مثبت تنظیم‌شناختی هیجان مانند ارزیابی مجدد مثبت در سطح 0/01 معنادار است. همچنین میان استرس ادراک‌شده و احساس معنا در زندگی در سطح 0/01 و حضور معنا در سطح 0/05 ارتباط معنادار یافت شد. بین حضور معنا و زیر‌مقیاس‌های تنظیم هیجان مانند ارزیابی مجدد مثبت و پذیرش در سطح 0/01 ارتباط مثبت معنا‌دار و با نشخوار فکری در سطح 0/05 ارتباط منفی معنادار وجود دارد. علاوه بر این، بین جست‌وجو برای معنا با ارزیابی مجدد مثبت، تمرکز مجدد مثبت و فاجعه‌انگاری در سطح 0/01 ارتباط مثبت معنادار یافت شد.
در ادامه برای پیش‌بینی تغییرات استرس ادراک‌شده از راه متغیر‌های پیش‌بین یعنی خرده‌ مقیاس‌های تنظیم‌شناختی‌هیجان و احساس معنا و دو متغیر جمعیت‌شناختی (سن و تحصیلات)، از تحلیل رگرسیون خطی چندگانه به روش پسرو بهره گرفته شد که نتایج آن در جدول شماره 2 آمده است.


جهت بررسی ارتباط استرس ادراک‌شده با راهبردهای تنظیم‌شناختی هیجان و احساس معنا از مدل رگرسیون خطی چندگانه با روش پسرو استفاده شد. در این روش، تمامی متغیر‌های پیش‌بینی‌کننده ابتدا وارد معادله می‌شوند و سپس در صورتی که معیار لازم برای باقی ماندن در مدل را نداشته باشند، تک‌‌به‌تک از مدل حذف می‌شوند. پس از انجام آزمون، طی 7 مرحله به ترتیب متغیر‌های تمرکز مجدد مثبت، سرزنش، فاجعه‌آمیز‌پنداری، نشخوار فکری، پذیرش و جست‌وجوی معنا از مدل حذف شدند و تنها سه متغیر حضور معنا، سرزنش دیگران و ارزیابی مجدد مثبت در مدل باقی ماندند. با توجه به یافته‌ها، با افزایش نمرات متغیر سرزنش دیگران، نمرات استرس ادراک‌شده افزایش (0/001>P و 0/974=b) و با افزایش نمرات متغیرهای ارزیابی مجدد مثبت (0/007=P و 0/446-=b) و حضور معنا (0/002=P و 0/367-=b)، نمرات استرس ادراک‌شده کاهش می‌یافت. مقدار ضریب تعیین (R2) برابر با 0/220 بود، که بیانگر این است که 0/22 درصد تغییرات در نمرات استرس ادراک‌شده توسط متغیرهای حضور معنا، سرزنش دیگران و ارزیابی مجدد مثبت تبیین شده است.
بحث و نتیجه‌گیری
هدف از پژوهش حاضر، بررسی نقش تنظیم‌شناختی ‌هیجان و احساس معنا در استرس ادراک‌شده حاصل از پاندمی کووید 19 در زنان خانواده بود. بر اساس یافته‌های پژوهش ارتباط مثبت و معناداری بین استرس ادراک‌شده و برخی زیر‌مقیاس‌های منفی تنظیم‌شناختی هیجان همچون سرزنش دیگران و نشخوار فکری وجود داشت. همچنین بین استرس ادراک‌شده و زیر‌مقیاس‌های مثبت تنظیم‌شناختی هیجان مانند ارزیابی مجدد مثبت، ارتباط منفی معناداری وجود داشت که با یافته‌های جانسون [24]، پراکاش و همکاران [25] و مایسلی و همکاران [26] همسو است. با استنباط از این یافته‌ها می‌توان عنوان کرد که راهبردهای تنظیم شناختی هیجان کارآمد همچون ارزیابی مجدد مثبت، میزان قابل توجهی از ادراک استرس را کاهش می‌دهد و راهبردهای تنظیم‌شناختی هیجان ناکارآمد مانند سرزنش دیگران و نشخوار فکری، در ایجاد استرس ادراک‌شده نقش بسزایی دارد. تنظیم‌شناختی هیجان فرایندی است که در آن فرد هیجان‌های خود را در جهت پاسخ‌های مناسب و مؤثر با فشار‌های محیطی به شکل هشیار یا ناهشیار تعدیل و تنظیم می‌کند [27]. با توجه به اینکه تنظیم شناختی هیجان به عنوان یک واسطه در زمینه‌ سازگاری با استرس پیشنهاد شده است [28]، بهره‌گیری از برخی راهبردهای سازگارانه آن مانند ارزیابی مجدد مثبت در برابر تنش‌های محیطی ضمن کاهش بار هیجانات منفی یک گام مؤثر برای رشد هیجانات مثبت و کارآمد تلقی می‌شود [29]. ارزیابی‌های که توسط افراد صورت می‌گیرد اغلب رفتارهای خودکار یا در نتیجه عادت‌های احساسی منفی است [30]. در مقابل، اگر محرک‌هایی که فرد تجربه می‌کند، قابل کنترل و کوتاه‌‌مدت تفسیر شود، چنین ارزیابی‌هایی منجر به احساس مثبت و خودکارآمدی می‌شود [31]. 
همچنین میان استرس ادراک‌شده و احساس معنا در زندگی و حضور معنا ارتباط منفی معنادار یافت شد. این یافته با نتایج حاصل شده از مطالعات لی [32]، وینگر، آدامز و موشر [33]، پلوپلوس و کازوسنیک [34] و زانک و همکاران [35] هم‌جهت بوده است. از این یافته می‌توان چنین استنباط کرد که انسان‌ها توانایی عمیق و پر‌رنگی در برداشت معنا از جهان پیرامون خودشان توسعه می‌دهند. با توجه به ویژگی‌های انسان و غوطه‌وری در معنا، باید انتظار داشته باشیم که انسان در تلاش است تا معانی زندگی خود را همانند معانی بلایای طبیعی، تشخیص‌های پزشکی و آثار هنری درک کند [16]. افرادی که معنا در زندگی آن‌ها گسترش داشته باشد می‌توانند در رویارویی با محیط پرکشمکش و تنش‌زا پایداری بهتری داشته باشند. معنا با ایجاد نگرش‌های خوشایند نسبت به جهان یک ابزار مناسب برای مواجهه و ایستادگی در شرایط سخت محسوب می‌شود [36]. حوادث استرس‌زای اصلی زندگی به‌خصوص آن‌هایی که برای خانواده شرایط دشوار ایجاد می‌کند، شرایطی را به وجود می‌آورد که اغلب به بازسازی سبک عملکرد خانواده منجر می‌شود. یکی از این عوامل اصلی در این بازسازی، معنایی است که خانواده به حوادث تنش‌زا می‌دهند. غالباً این معنا حین خود اتفاقات گسترش می‌یابد و منجر به تغییر دیدگاه نسبت به سیستم خانواده و نسبت به دنیا می‌شود [37]. همچنین زمانی که یک فرد با عامل استرس‌زای زندگی مثل تهدید سلامتی مواجه می‌شود، معنای فرد به چالش کشیده و تلاش‌های معنایی آغاز می‌شود. تلاش‌های موفقیت‌آمیز ایجاد معنا منجر به احساس بازیابی گسترده‌تر و پریشانی کمتر می‌شود [7]. 
نتایج ضریب همبستگی نشان داد که متغیرهای حضور معنا، ارزیابی مجدد مثبت و سرزنش دیگران در پیش‌بینی تغییرات مربوط به استرس ادراک‌شده نقش دارند، که با مطالعات گریسون و همکاران [38]، زایلولی و همکاران [39]، مایسلی و همکاران [26] و زانک و همکاران [35] همسو است. در تبیین این یافته‌ها می‌توان عنوان کرد که حضور معنا در زندگی افراد می‌تواند یک عامل ثمر‌‌بخش در اتخاذ یک راهبرد سازگارانه مانند ارزیابی مجدد مثبت داشته باشد و منجر به کاهش رفتارهای غیرانطباقی همچون سرزنش دیگران شود. در یک دیدگاه کلی‌تر، تنظیم‌شناختی هیجان مشتمل بر فرایندهای درونی و بیرونی است و نقش نظارت، ارزیابی و همچنین تغییر عملکرد هیجانی در راستای تحقق اهداف را برعهده دارد [40]. بنابراین یک سیستم تنظیم‌شناختی هیجان ناموفق، درجات آسیب‌پذیری روانی را افزایش می‌دهد.
اعتقاد بر این است که ارزیابی‌های شناختی افراد از رخدادهای تنش‌زا حائز اهمیت است و یک تعامل دو جانبه بین راهبردهای تنظیم‌شناختی هیجان و سنجش صحیح از موقعیت ها، سلامت روانی افراد را میسر می‌کند [41]. در برداشت کلی‌تر، افراد معانی را به رخداد‌های زندگی خود منتسب می‌‌کنند. وابسته به نوع معنای تعبیر‌شده، ارزیابی‌های شخص از شرایط بحران شکل می‌گیرد. نتیجه این فرایند معنادهی و تنظیم عواطف، واکنش و میزان استرس ادراک‌شده افراد در شرایط آسیب‌زا شکل می‌گیرد. درواقع، توانایی ویژه در تنظیم احساسات، عملکرد را در محیط‌های آسیب‌زا هدایت می‌کند. ضمن اینکه، راهبرد‌های مثبت تنظیم‌شناختی هیجانی سازنده با ایجاد یک رابطه متفاوت با هیجانات و عواطف و علاوه بر آن، شناخت و بررسی ارزش‌های شخصی و اجتماعی در زمان بحران، احساس معناداری را در زندگی افراد گسترش می‌دهند. صرف‌نظر از اینکه کووید 19 به همه‌گیری تبدیل شده است، ویروس‌شناسان پیش‌بینی می‌کنند که بیماری‌های همه‌گیر شدید بعدی اجتناب‌ناپذیر است و ممکن است در سال‌های آینده فرارسد. بنابراین، پاندمی کووید 19 بیانگر یک دعوت از متخصصان روانی است، تا پیامد‌های روانی اجتماعی بسیار مهم ناشی از آن را درک کنند. این مسئله نه‌تنها برای کووید 19، بلکه برای انواع بیماری‌های عفونی مسری در آینده نیز اهمیت دارد [42]. 
به دلیل وضع مقررات قرنطینه و برگزاری کلاس‌های دانشگاه به صورت غیر‌حضوری، به ناگزیر از روش نمونه‌گیری در دسترس مبتنی بر وب استفاده شد. به همین جهت، این پژوهش با محدودیت‌هایی از جمله پاسخ‌دهی کم، سوگیری جمعیتی و حجم نمونه پایین رو‌به‌رو بوده است. یکی دیگر از محدودیت‌های پژوهش این است که فقط روابط معنادار را در یک مقطع زمانی، در یک جامعه آماری و به صورت تک مرکزی مشخص کرده است، که مانع از توانایی استنباط علیتی بین متغیرهای مورد بررسی است. از این رو، مطالعاتی که در آینده در ارتباط با همبستگی و یا اثر بخشی راهبردهای کارآمد تنظیم‌شناختی هیجان و ابعاد معنادرمانی بر روی جمعیت‌های مختلف از جمله کودکان، مردان و سالمندان صورت می‌گیرند، تعمیم‌پذیری نتایج را امکان‌پذیر می‌کنند. با توجه به نتایج مطالعه، به‌کارگیری راهبردهای تنظیم‌شناختی هیجان و داشتن احساس معنا در زندگی می‌تواند از میزان شدت با استرس ادراک‌شده در شرایط فشارزا بکاهد، بنابراین می‌توان به متخصصان بهداشت روان و خانواده پیشنهاد کرد در شرایط پاندمی کووید 19 و شرایط مشابه دیگر با استفاده از روش‌های آموزش تنظیم‌شناختی ‌هیجان و معنا‌درمانی، به کاهش استرس و رشد سلامتی مراجعه کنندگان، کمک کنند.

ملاحظات اخلاقی
پیروی از اصول اخلاق پژوهش
این پژوهش توسط کمیته اخلاق دانشگاه آزاد اسلامی واحد لاهیجان مصوب شد (کد: IR.IAU.LIAU.REC.1399.069). اصول اخلاقی تماماً در این مقاله رعایت شده است. شرکت‌کنندگان اجازه داشتند هر زمان که مایل بودند از پژوهش خارج شوند. همچنین همه شرکت‌کنندگان در جریان روند پژوهش بودند. اطلاعات آن‌ها محرمانه نگه داشته شد.

حامی مالی
این پژوهش هیچگونه کمک مالی از سازمان های دولتی خصوصی و غیرانتفاعی دریافت نکرده است.

مشارکت نویسندگان
 تمام نویسندگان در طراحی، اجرا و نگارش همه بخش‌های پژوهش حاضر مشارکت داشته‌اند.

تعارض منافع
بنابر اظهار نویسندگان این مقاله تعارض منافع ندارد.

تشکر و قدردانی
از معاونت پژوهشی دانشگاه آزاد اسلامی واحد لاهیجان و تمامی دانشجویان این واحد که با ما در انجام پژوهش همکاری کردند سپاسگزاریم.
 

References
1.Rahmani R, Sargazi V, Shirzaei Jalali M, Babamiri M. [Relationship between COVID-19-caused anxiety and job burnout among hospital staff: A cross-sectional study in the Southeast of Iran (Persian)]. Journal of Occupational Hygiene Engineering. 2020; 7(4):61-9. http://johe.umsha.ac.ir/article-1-647-fa.html
2.Brooks SK, Webster RK, Smith LE, Woodland L, Wessely S, Greenberg N, et al. The psychological impact of quarantine and how to reduce it: Rapid review of the evidence. The Lancet. 2020; 395(10227):912-20. [DOI:10.1016/S0140-6736(20)30460-8]
3.Marques ES, Moraes CL, Hasselmann MH, Deslandes SF, Reichenheim ME. [Violence against women, children, and adolescents during the COVID-19 pandemic: Overview, contributing factors, and mitigating measures (Portuguese)]. Cadernos de Saúde Pública. 2020; 36(4):e00074420.‏ [DOI:10.1590/0102-311x00074420] [PMID]
4.Hemard JB, Monroe PA, Atkinson ES, Blalock LB. Rural women's satisfaction and stress as family health care gatekeepers. Women & health. 1998; 28(2):55-77. [PMID]
5.Acock AC, Allen KR, Dilworth-Anderson P, Klein DM. Sourcebook of family theory and research. California: Sage; 2005. [DOI:10.4135/9781412990172]
6.Lazarus RS. Coping theory and research: Past, present, and future. Psychosomatic Medicine. 1993; 55(3):234-47. [DOI:10.1097/00006842-199305000-00002] [PMID]
7.Park CL. Making sense of the meaning literature: An integrative review of meaning making and its effects on adjustment to stressful life events. Psychological Bulletin. 2010; 136(2):257-301. [DOI:10.1037/a0018301] [PMID]
8.Martos T, Thege BK, Steger MF. It’s not only what you hold, it’s how you hold it: Dimensions of religiosity and meaning in life. Personality and Individual Differences. 2010; 49(8):863-8. [DOI:10.1016/j.paid.2010.07.017]
9.Mousavi SF, Ramezani R . [The prediction‏ of post-traumatic growth based on memorials symptoms and rumination in women with cancer (Persian)]. Health Psychology. 2018; 7(26):146-59. http://hpj.journals.pnu.ac.ir/article_4976.html?lang=fa
10.Gross JJ. The emerging field of emotion regulation: An integrative review. Review of General Psychology. 1998; 2(3):271-99. [DOI:10.1037/1089-2680.2.3.271]
11.Smith KE, Mason TB, Anderson NL, Lavender JM. Unpacking cognitive emotion regulation in eating disorder psychopathology: The differential relationships between rumination, thought suppression, and eating disorder symptoms among men and women. Eating Behaviors. 2019; 32:95-100. [DOI:10.1016/j.eatbeh.2019.01.003] [PMID]
12.Garland EL, Farb NA, Goldin P, Fredrickson BL. Mindfulness broadens awareness and builds eudaimonic meaning: A process model of mindful positive emotion regulation. Psychological Inquiry. 2015; 26(4):293-314. [PMID] [PMCID]
13.Schlotz W, Kumsta R, Layes I, Entringer S, Jones A, Wüst S. Covariance between psychological and endocrine responses to pharmacological challenge and psychosocial stress: A question of timing. Psychosomatic Medicine. 2008; 70(7):787-96. [PMID]
14.Liu S, Yang L, Zhang C, Xiang YT, Liu Z, Hu S, et al. Online mental health services in China during the COVID-19 outbreak. The Lancet Psychiatry. 2020; 7(4):E17-8. [DOI:10.1016/S2215-0366(20)30077-8]
15.Goyal K, Chauhan P, Chhikara K, Gupta P, Singh MP. Fear of COVID 2019: First suicidal case in India!. Asian Journal of Psychiatry. 2020; 49:101989. [DOI:10.1016/j.ajp.2020.101989] [PMID] [PMCID]
16.Huang JZ, Han MF, Luo TD, Ren AK, Zhou XP. [Mental health survey of medical staff in a tertiary infectious disease hospital for COVID-19 (Chinese)]. Chinese Journal of Industrial Hygiene and Occupational Diseases. 2020; 38(3):192-5. [PMID]
17.Kelly BD. Coronavirus disease: Challenges for psychiatry. The British Journal of Psychiatry. 2020; 217(1):352-3. [DOI:10.1192/bjp.2020.86] [PMID] [PMCID]
18.Steger MF, Kashdan TB, Sullivan BA, Lorentz D. Understanding the search for meaning in life: Personality, cognitive style, and the dynamic between seeking and experiencing meaning. Journal of Personality. 2008; 76(2):199-228. [DOI:10.1111/j.1467-6494.2007.00484.x] [PMID]
19.Hajitabar Firouzjaee M, Sheykholreslami A, Talebi M, barq I. [Impact of the meaning in life on students’ School Adjustment by mediating problem-focused coping and self-acceptance (Persian)]. Journal of Educational Psychology Studies. 2019; 16(34):59-76. [DOI:10.22111/JEPS.2019.4944]
20.Cohen S, Kamarck T, Mermelstein R. A global measure of perceived stress. Journal of Health and Social Behaviour. 1983; 24(4):385-96. [DOI:10.2307/2136404]
21.Hakim Javadi M, Mazaheri MA, Gholamali Lavasani M, Babarabi M. [A comparison of alexithymia, stress, and attachment among divorcing couples (Persian)]. Journal of Family Research. 2008; 3(12):811-25. https://www.sid.ir/en/journal/ViewPaper.aspx?ID=174626
22.Garnefski N, Kraaij V, Spinhoven P. Negative life events, cognitive emotion regulation and emotional problems. Personality and Individual differences. 2001; 30(8):1311-27. [DOI:10.1016/S0191-8869(00)00113-6]
23.Andamikhoshk A, Golzar M, Esmaeilinasab M. [Role of nine strategies of cognitive emotion regulation in the prediction of resilience (Persian)]. Journal of Thought & Behavior in Clinical Psychology. 2013; 8(27):57-66. https://jtbcp.riau.ac.ir/article_15.html
24.Johnsen SÅ. Exploring the use of nature for emotion regulation: Associations with personality, perceived stress, and restorative outcomes. Nordic Psychology. 2013; 65(4):306-21. [DOI:10.1080/19012276.2013.851445]
25.Prakash RS, Hussain MA, Schirda B. The role of emotion regulation and cognitive control in the association between mindfulness disposition and stress. Psychology and Aging. 2015; 30(1):160-71. [DOI:10.1037/a0038544] [PMID]
26.Miceli J, Geller D, Tsung A, Hecht CL, Wang Y, Pathak R, et al. Illness perceptions and perceived stress in patients with advanced gastrointestinal cancer. Psycho-Oncology. 2019; 28(7):1513-9. [DOI:10.1002/pon.5108] [PMID] [PMCID]
27.Ezazi Bojnourdi E, Ghadampour S, Moradi Shakib A, Ghazbanzadeh R. [Predicting Corona Anxiety based on Cognitive Emotion Regulation Strategies, Health Hardiness and Death Anxiety in Diabetic Patients (Persian)]. Iranian Journal of Psychiatric Nursing. 2020; 8(2):34-44. http://ijpn.ir/article-1-1547-fa.html
28.Silk JS, Vanderbilt-Adriance E, Shaw DS, Forbes EE, Whalen DJ, Ryan ND, et al. Resilience among children and adolescents at risk for depression: Mediation and moderation across social and neurobiological contexts. Development and Psychopathology. 2007; 19(3):841-65. [DOI:10.1017/S0954579407000417] [PMID]
29.Shiota MN. Silver linings and candles in the dark: Differences among positive coping strategies in predicting subjective well-being. Emotion (Washington, DC). 2006; 6(2):335-9. [DOI:10.1037/1528-3542.6.2.335] [PMID]
30.Öhman A, Carlsson K, Lundqvist D, Ingvar M. On the unconscious subcortical origin of human fear. Physiology & Behavior. 2007; 92(1-2):180-5. [DOI:10.1016/j.physbeh.2007.05.057] [PMID]
31.Gross J, Thompson R. Emotion regulation: Conceptual foundations. In: J. J. Gross. Handbook of emotion regulation. (ed.). New York: The Guilford Press; 2007. http://www.sciepub.com/reference/295526
32.Lee Y. The relationship of spiritual well-being and involvement with depression and perceived stress in Korean nursing students. Global Journal of Health Science. 2014; 6(4):169-76. [DOI:10.5539/gjhs.v6n4p169] [PMID] [PMCID]
33.Winger JG, Adams RN, Mosher CE. Relations of meaning in life and sense of coherence to distress in cancer patients: A meta-analysis. Psycho-Oncology. 2016; 25(1):2-10. [DOI:10.1002/pon.3798] [PMID] [PMCID]
34.Pulopulos MM, Kozusznik MW. The moderating role of meaning in life in the relationship between perceived stress and diurnal cortisol. Stress. 2018; 21(3):203-10. [PMID]
35.Zhou Y, Liang Y, Tong H, Liu Z. Patterns of posttraumatic stress disorder and posttraumatic growth among women after an earthquake: A latent profile analysis. Asian Journal of Psychiatry. 2020; 51:101834. [DOI:10.1016/j.ajp.2019.10.014] [PMID]
36.Garcini LM, Short M, Norwood WD. Affective and motivational predictors of perceived meaning in life among college students. The Journal of Happiness & Well-Being. 2013; 1(2):47-60. https://atif.sobiad.com/index.jsp?modul=makale-detay&Alan=Di%C4%9Fer&Id=AWcqmmtHHDbCZb_mQ2Xc
37.Patterson JM, Garwick AW. Levels of meaning in family stress theory. Family Process. 1994; 33(3):287-304. [DOI:10.1111/j.1545-5300.1994.00287.x] [PMID]
38.Greeson JM, Webber DM, Smoski MJ, Brantley JG, Ekblad AG, Suarez EC, et al. Changes in spirituality partly explain health-related quality of life outcomes after Mindfulness-Based Stress Reduction. Journal of Behavioral Medicine. 2011; 34(6):508-18. [DOI:10.1007/s10865-011-9332-x] [PMID] [PMCID]
39.Zilioli S, Slatcher RB, Ong AD, Gruenewald TL. Purpose in life predicts allostatic load ten years later. Journal of Psychosomatic Research. 2015; 79(5):451-7. [DOI:10.1016/j.jpsychores.2015.09.013] [PMID] [PMCID]
40.Thompson RA. Emotion regulation: A theme in search of definition. Monographs of the Society for Research in Child Development. 1994; 59(2-3):25-52. [DOI:10.1111/j.1540-5834.1994.tb01276.x] [PMID]
41.Garnefski N, Teerds J, Kraaij V, Legerstee J, van Den Kommer T. Cognitive emotion regulation strategies and depressive symptoms: Differences between males and females. Personality and Individual Differences. 2004; 36(2):267-76. [DOI:10.1016/S0191-8869(03)00083-7]
42.Asmundson GJG, Taylor S. Coronaphobia: Fear and the 2019-nCoV outbreak. Journal of Anxiety Disorders. 2020; 70:102196. [DOI:10.1016/j.janxdis.2020.102196] [PMID] [PMCID]